1925 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 82

82 beoefend als sinds Galileï en Keiper, Zeker, men heeft ook in de andere natuurwetenschappen wetten; chemische, kristallografische, biologische, maar de wetten der dynamica dragen èn historisch èn materieel toch wel een zeer bijzonder karakter. Sinds Newton daarmede de bewegingen der planeten om de zon verklaarde en berekende en zoo de wetten van Ke jler, betreffende de banen der planeten, die een b e s c h r i j v i n g waren van de waargenomen verschijnselen, in onderling verband bracht, en ze uit enkele algemeene beginselen afleidde, hebbe i de bewegingswetten een bijzondere plaats ingenomen. Het is ook niet te verwonderen dat er een grDOte betoovering moet zijn uitgegaan van de gedachtenreeks, dia aan Newton's dynamica ten grondslag ligt en van de vergezichten die geopend werden, Principieel kon men met de zoogenaamde bewegingswetten de baan van een lichaam berekenen, zoowel voor verre toekomst ais, van uit het tegenwoordige terugrekenend, voor ieder oogenblik in het verleden, mits de krachten die het lichaam in ieder punt van zijn baan ondervond, beker d waren en de bewegingstoestand op slechts één oogenblik van zijn beweging. Maar daarbij bleef het niet. Ook van meer lichamen, gelijktijdig zich bewegende, en zich bevindende zoowel cnder elkanders invloed als onder van buiten komende, gegeven invloeden, kan men principieel de banen berekenen. Juist dit geval doet zich voor bij de beweging der planeten, die niet alleen door de zon worden aangetrokken, maar ook elkander aantrekken, en, op verkleinde schaal, bij de manen der planeten. Nu moet dadelijk worden toegegeven, dat de wiskundige moeilijkheden bij die drie- en meer-lichamen problemen geweldig worden en uitermate ingewikkelde, moeilijke en tijdroovende berekeningen vereischen; de methoden van de ,,mécanique celeste" vragen de krachten der bekwaamste mathematici. Voor het beginsel doet dit echter niets ter zake, de beweging der hemellichamen laat zich berekenen. Maar Newton's methodes en principes lieten zich verder toepassen, ook de mechanica der continua, de hydrodynamica, en de aërodynamica konden daarop gebouwd worden. Een bloeitijdperk voor de dynamica brak aan. Nog verder breidde het terrein waarop de dynamica van toepassing was, zich uit, toen de atoomhypothese uit de oudheid op mechanische wijze geïnterpreteerd werd. Alle lichamen, gassen, vloeistoffen, vaste lichamen werden dynamische stelsels, waarbij de moleculen en atomen in vele opzichten de rol overnemen van de planeten in he zonnestelsel^). Natuurlijk ging dit niet zonder de hulp van nieuwe methoden. De ingewikkeldheid van de mechanische stelsels noodzaakte tot ^) H. Poinfaré, La valeur de la science, p. 172.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen