1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 159

149 Opmerkiné' • :• Van de meegedeelde waarheid is scherp te onderscheiden zoowel de mededeeling zelf, als 't meegedeelde ken-merk. De bedoeling van mededeeling van kenmerken is den persoon, dien de mededeeling wordt verstrekt, wanneer hij het door de zintuigelijkwaarneembare kenmerken aangeduide vindt, de zekerheid te verschaffen juist dit te hebben gevonden. Kenmerken zijn waarheidsmomenten die niet op de methodische wijze der begripsvorming zijn verbonden; ook wanneer ze iets wezenlijks aanduiden, doen ze dat toch niet als wezenlijk. In de mededeeling: ,,ge zult het kindeken vinden in doeken gewonden en liggende in de kribbe" is het; ,,ge zult vinden" mededeeling van waarheid omtrent de toekomst, daarentegen ,,in doeken gewonden" enz. mededeeling van kenmerken; 't wezenlijk verband tusschen 't wezen van 't Kind en deze geringheid is er wel, maar wordt niet aangeduid: Kind en armoede zijn in deze mededeeling alleen verbonden als ,,ding" en ,,eigenschap". Zulke kenmerken — waren-merken zou men ze ook kunnen noemen wanneer men denkt aan practische waren-kennis — kunnen, om het overzicht te vergemakkelijken, in 'n systeem worden geordend. Zulk 'n oriënteeringssysteem staat — wijl de begripsvorming er eer door wordt geremd dan bevorderd — wetenschappelijk en paedagogisch laag; 't is echter 'n middel makkelijk voor 't geheugen. Het is niet als 't begrip gebonden aan 't concrete, kan dus ook abstracta bevatten, ,,Abstractie" staAt dus tegenover ,,attractie"; ,,abstractie van — tegenover ,,attractie naar" 't concrete. Deze onderscheiding mag echter niet vereenzelvigd met die van algemeen en bijzonder: laatstgenoemde komt immers zoowel in 't systeem der kenmerken als in dat der begrippen voor. Aan 't algemeene in 't eerste systeem behoeft niets te beantwoorden van datgene waarop de begripsvorming vanzelf komt: ,,veelhoek" en ,,vierhoek" zijn geen begrippen, daar in 't begrip van den wiskundige steeds het aantal hoeken en de verhouding der zijden bepaald is. 't Zijn dus combinaties van kenmerken, bovendien abstract. De onjuiste meening, dat de abstracte kenmerkengroep 'n begrip is of dit kan vervangen, heeft, gedekt door de autoriteit van A r i s t o t e l e s , eeuwenlang het inzicht in het wezen der begripsvorming verhinderd en dus ook de ontwikkeling der ,,logique inventive" gestuit. De uitwerking van een kenmerkensysteem in den vorm van een stamboom — waarbij 't aantal gecombineerde kenmerken steeds toenam — heeft de verwarring met de methode der begripsverbijzondering nog meer in de hand gewerkt. Op een en ander kom ik bij de bespreking van het begrip nog terug.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen