1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 186

176 vergelijken in het algemeen ( ^' ) verbindt met de conclusies, waartoe ik thans kwam bij bovenstaande behandeling der onderstellingen van het physicale meten in het bijzonder ( t>]. 7 ] De v e r h o u d i n g v a n de o n d e r s t e l l i n g e n d e r m e t in g in het a l g e m e e n en d e r physicale m e t i n g i n h e t b ij z o n d e r . Hoe verhouden zich hier 't algemeene en het bijzondere? Met andere woorden, hoe staat het met de kentheoretische belasting van wat in de meting wordt ondersteld en geeft men zich daarvan voldoende rekenschap? Als algemeene onderstellingen bij alle maten vonden we: 1. Meten is het aanleggen van een maatstaf aan iets anders, 2, Dit aanleggen onderstelt, dat het gemetene en de maatstaf beide als grootten worden gezien. Nu vonden we verder, dat het gemetene grootte kan zijn in verschillend gezichtsveld. Daar echter meting verèelijkinë is van grootten en deze verschillend belast zijn al naar het veld waarin zij liggen, volf^t dat aan den eisch der kentheoretische zuiverheid alleen dan is voldaan, indien de vergeleken grootten liggen binnen hetzelfde veld. Dus physische grootten kunnen alleen met physische grootten worden vergeleken, phoronomische met phoronomische, enz Maar daaruit vloeit dan ook ook voort, dat men aan 'n grootte, maatstaf of gemeten, uit het ééne gezichtsveld niet den eisch mag stellen, dat ze onderworpen is aan de wetten van het ander; Doet men dit toch, dan stuit men op een zelfgeschapen antinomie, daar men zelf anti nomon handelt. Men stelt immers aan de physische grootten den eisch van een onveranderlijkheid aan welke alleen geometrische kunnen voldoen. Dezelfde fout wordt begaan bij de formuleering van den afkeer tegen de invoering der Riemannsche geometrie, en toch weer ten onrechte. Deze geometrie is immers niet abstracte ruimteleer maar 'n systeem voor de meting van concrete, zich afbuigende beweëin^en uitermate geschikt. Zeker luidt ze, steeds meer het terrein veroverend, de doodsklokken over de oneindigheid in de physica, om ,,slechts" de eindeloosheid haar plaats te doen behouden. Maar heeft men hier nadeel te vreezen, of eer voordeel?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen