1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 183

173 den niet daar, maar elders. Deze andere plaats valt nu te berekenen en daarmede ook de baan, die geen andere is dan voorhser, maar wel anders dan ze voorheen werd geteekend. De afbuiging van het licht werd waargenomen, de betere berekeningen stonden toe te voorzien, dat andere waarnemingen later en elders zouden intreden dan volgens de oude methode kon worden verwacht, enz. Bovendien werd in de groote snelheden der mikrophy.^iek een en ander met vrucht toegepast. En — last not least — werd de afbuiging berekend van het licht onder den invloed van het zwaarte-veld der aarde, met al de verschillen daarin, ontstaan deer de beweging der aarde. Deze beweging valt echter bij de meting te analyseeren in zulke, waarbij het verschil van beweging voor onderscheiden plaatsen op aards zeer gering is, en in zulke, waarbij dit verschil grooter is. Bij de meting b.v, van de snelheid van verschillende plaatsen ten opzichte van de zon, blijkt het verschil minder groot dan bij die van de snelheid der draaiing om eigen as. Zoo onstaat er een magnetisch veld om heel de aarde heen met verschillende waarden voor iedere plek. En dus buigt ook het licht in de omgeving van de aarde op geen twee waarnemingsstations gelijk af. Hoe klein die afbuiging ook moge zijn, en hoe miniem haar verschillen, beide blijven berekenbaai-. Zoolang met dit onderscheid niet gerekend werd, moesten de berekeningen wel verschillen in uitkomsten, gelijk ze dat ook na deze ontdekking nog doen. Alleen maar, terwiil men vroeger deze verschillen toeschreef aan waarnemingsfouten of onbekende ohysische invloeden, kan men nu het debet van beide verkleinen: men heeft te doen met thans bekende physische invloeden. Deze zijn echter voor iedere plek verschillerd. Houdt men dit in 't oog dan moet men uH het verschil van resultaat wel besluiten tot plaatselijke verschillen in de signaalbaan. Wie dit alles voor de eerste maal nagaat, duizelt van de conclusies. Want op grond van het voorgaande moet nu aanvaard, dat geen twee waarnemers noch het vergelekene, noch de vergelijkingseenheid precies gelijk meten. M.a.w. meten ze hetzelfde, dan komen ze tot conclusies, die iets moeten verschillen, hereiken ze dezelfde resultaten, dan hebben ze niet hetzelfde of hetzelfde niet met gelijke nauwkeurigheid berekend. En toch is dit alles niet zoo ernstig als het er uitziet. Zeker, de formules verschillen, maar haar verschillen zijn gevolg van de toepassing eenïr zuivere methode: immers meten is vergelijk-^ri en vergelijken is alleen mogelijk b'nnen hetzelfde tfezichtsveM Men heeft dezen eisch vroeger veronachtzaamd en den ohvsischen aard der physicale maatstaven over het hoofd gezien. Daarom meende men, dat het licht een rechte lijn volgde, en 't dus onverschillig was op welk station de twee grootten werden verge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen