1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 169

159 uitgaan en het meer eenvoudige eerst later aandoen, of omgekeerd van het eenvoudige voortschrijden naar het complex; 3o. door technische voorschriften omtrent voorzorgsmaatregelen. De vraag van het algemeene en het bijzondere komt in de kentheorie bij het 2e punt ter sprake. Daarom dien ik daarop nog even in te gaan. Alle denken is synthetisch. Niet daarom, wijl het logisch schema zelf een systase vertoont van relatie en relata, want systatisch is niet synthetisch. Maar hierom, wijl altijd het denken in beide richtingen toont de synthese van stand van zaken en schema. Nu is er echter een gaan in twee richtingen mogelijk. Beide hebben ze gelijk recht. Alleen noemt men ze nog al eens ten onrechte synthetisch en analytisch, 't Gevolg ligt voor de hand: men verwart de eene synthese — die van schema en stand van zaken — met de andere — de route van den simplexen tot den complexen stand van zaken —, dus reis en route. Juist om deze verwarring te voorkomen spreek ik in het tweede geval niet van synthese maar van compliceering. Juist de tweede route kwam het idealisme in het gevlei. Synthese was immers compliceering? En wat werd gecompliceer der? De „Gegenstand". Waardoor? Door het omspinsel uit het subject. Maar bovendien leende deze tweede route zich tot verwarring met den stamboom der ,.kenmerken". Zoolang men ,,merk" en begrip niet scherp uiteen hield — door den band van het laatste aan het concrete — liep men ook gevaar 't combineeren van merkgroepen en 't begrijpen in de richting van 't complex dooreen te halen. Vooral daar de stamboom der ,,merken" zóó geteekend werd, dat de meest-voorkomende kenmerken, dus de vaagste, voorop lagen en dus licht gekoppeld werden aan het eenvoudigste van den concreten stand van zaken, wat natuurlijk ten enenmale to verwerpen is. Toch is ook bij de begrippen vergelijking mogelijk. Het eenvoulige is hier bij vergelijking der verschillende concreta inderdaad iet gemeenschappelijke. Punt en lijn komen in lederen ruimteijken stand van zaken voor, of men van hen uitgaat of tot hen Jdaali. De vraag dient nu gesteld of ze ook het bij allen idente zijn?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen