1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 198

188 der samenhang heft niet op, dat het oorspronkelijke, dat als belasting ingaat in den logos, doorsnede blijft ten opzichte van de kosmische eenheid. De uitschakeling van het ,,ding" als waarnemingsobject gaat aan alle wetenschap, de uitschakeling van het ding als wezen gaat aan alle uafewetenschap der verhoudingen in de werkstukken Gods — dus niet aan metaphysica en theologie — vooraf. Geen enkele vakwetenschap vindt dus meer „het ding" in één van beide beteekenissen — de derde, Aristotelische, is aan een anthropologiseering van het waargenomene te wijten ^1 — iv haat veld opgenomen. Wie dus met H a e r i n g CS. meent, dat deze ,.uitschakeling" van kosmische eenheden uit het gezichtsveld der physica, op één lijn ligt met de uitschakeling van andere gezichtsvelden, verwart vóór-vakwetenschappelijka en vakwetenschappelijke uitschakeling en toont zoodoende de kosmische eenheid toch weer in 't gezichtsveld van 'n andere vakwetenschap onder te brengen, b,v, in dat der psychologie of biologie. Zoo vervalt men in de oude fout van A r i s t o t e l e s , Ten derde: deze kosmische eenheid wordt genomen als substraat. Nu kan dat er nog mee door, mits men inziet, dat iedere wetenschap in dezen zin dezelfde substraten heeft, voor zoover ze althans voorkomen in haar veld, — Want er zijn substraten die b,v, in het veld der physica niet voorkomen, — Wordt hA substraat echter in 't psvchologisch of biologisch veld behandeld, dan kan aan de lagere velden niet meer dan een lagere realiteit worden toegeschreven. Maar alle gezichtsvelden hebben dezelfde mate van realiteit en de achter hen liggende wetssferen eveneens, H a e r i n g's „elimineering" eerst van ,,ding", daarna van ,,kracht", eindelijk van „energie" enz,, onderstelt een steeds verder afkomen van 't substraat. Maar de physica staat niet verder van 't substraat eener kosmische eenheid, b v, mensch, dan de ethiek, ook al rust het gezichtsveld der laatste wetenschap o,a. op dat der eerste, zoodat er wel analogieën van het physischs in het ethische, maar niet van het ethische in het physische voorkomen. Ten vierde: historisch moge nu inderdaad 'n wetenschap haar

^) Zie m'n Logos en ratio, pg. 12—15.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen