1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 181

171 indien bovendien het menschelijk lichaam tegen dezen overgang in snelheden bestand bleek, wellicht iets van dit verschil biotisch te bemerken ziin in het verschil van medebeweging van ons lichaam. Heel licht zal deze mogelijkheid niet te verwerkelijken zijn, daar de weg van een plek op den aequator naar de aardas langs de geodaeties kortste lijn heel wat langer is dan hij zou zijn langs de planimetries kortste (naar het punt van de aardas waar deze hei aequatorvlak snijdt). Maar is wellicht het verschil in deze snelheid tusschen onderscheiden plaatsen op aarde indirect op te merken door de vergelijking van de gemeten resultaten? Want A, 'n waarnemer aan den aequator, zal de zon sneller zien bewegen langs een bepaald astronomisch vlak dan B, 'n waarnemer die zich niet op den aequator bevindt. A beweegt zich immers snellei voorbij dit vlak dan B. Op twee klokken die zóó gesteld zijn, dat de groote wijzer precies 24 maal rondgaat gedurende één omwenteling van de aarde om haar as, zou echter van dit verschil niets te merken zijn, indien het mogelijk ware telkens op beide tegelijk te zien. Want klokken worden toch gesteld op de zon, m.a.w. op de onderstelling dat aan het doorloopen van 'n gelijk aantal graden door station A, ook telkens 'n gelijk aantal slingeringen van de klok in A beantwoordt. En hetzelfde is in B het geval. Uiteraard zou de klok uit A, indien zij met behoud van dezelfde slingersnelheid werd overgebracht naar B, tijdens de omwenteling van de aarde meer dan 24 omwentelingen van den grooten wijzer te zien geven. D? doorvoering van deze methode: uitsluitend den tijd te meten met klokken die gelijke snelheid hadden als die aan den aequator, zou er dus toe leiden, dat men, zoodra men het aequa torvlek verliet, den dag op alle klokken aflas als langer dan 24 uren. Indien men dan verder overeenkwam bij 'n bepaalden stand van de zon ten opzichte van de aarde het 12 uur te noemen, zouden a'le klokken buiten het genoemde vlak — wanneer ze hun oorspronkelijke snelheid behielden — eiken dag iets terug moeten worden gezet: men zou b.v. dicht bij de polen doortellen tot 24.01 er dan M'ee'- opnieuw beginnen. '^ Andere metbode is den tijd op verschillende b'-eedte te berekenen naar den stand van de zon: klokken worden dan niet op aequatorsnelheid, maar op zonsomgang fJereguleerd. Van dit verschil nu tusschen logicale en feitelijke onderstelling der snelheidsmeting gaf men zich tot op E i n s t e i n niet voldoende rekenschap. Daarmede staat dan tegelijk ook vast de juiste waardeering van z'n werk. Hij heeft — wat dit deel zijner theorie betreft — niet gevonden, dat de beweging anders verloopt dan men zich die vroeger dacht: een verandering in de grondstellingen der phoronomie vermag 'k in 't voorgaande niet te zien. Maar wel een

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen