1928 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 44

42 hem plaatst. Het is het feit der wedergehoorte, der palingenesie. Deze brengt scheiding in de oorspronkelijke eenheid van het menschdom Zij „breekt de menschheid in tweeën, en heft de eenheid van het menschelijk bewustzijn op". Hierdoor zijn er twee specifiek verschillende soorten van menschen, waartusschen geen overgang is. Hun levensbewustzijn, hun diepste levensaandrift, hun eigenlijke zijn is anders. De menschheid is als wild hout, waarop edele loten zijn geënt. Alleen die geënte takken brengen edele vruchten voort, en weliger misschien schieten de wilde takken uit, maar de vrucht is niet edel. Maar als het menschelijk bewustzijn uiteen valt in twee geheel verschillende deelen, die beide de wetenschap beoefenen, zie, dan splijt, dan barst ook de eenheid der wetenschap. Ook al kan de niet-wedcrgeborene het nooit of te nimmer erkennen, omdat de palingenesic slechts kent, wie haar ervoer, het herboren deel der menschheid moet komen met een eigen, andere wetenschap. Het is jammer, dat Kuyper het resultaat zijner deductie's saamvatte in de fascineerende leuze: „Tweeërlei wetenschap", die niet nalaat telkens weer onjuiste denkbeelden te suggereeren. Want in het begin wekt hij werkelijk sterk den indruk, dat de term in zeer eigenlijken zin is bedoeld. En eerst in een volgende paragraaf bekomen wij zoodoende van den schrik, door de vorige veroorzaakt. Dan eerst wordt gezegd, dat het niet zoo is, dat er twee principieel onderscheiden voorstellingen van den kosmos gelijkberechtigd naast elkaar komen te staan. De waarheid is één, en dies kan ook de ware wetenschap slechts één zijn. En Kuyper geeft toe: „Vat ge wetenschap op als het gesystematiseerd resultaat van uw waarnemen, gewaarworden en denken, dan moge er gradueel, maar kan er geen principieel verschil in de uitkomst van uw onderzoek zijn" ^). Doch zoo bedoelt Kuyper het ook niet. Bedoeld is, dat beide deelen der menschheid hun object op wetenschappelijke wijze trachten te onderzoeken. Deze bezigheid heet hï] beide: beoefening der wetenschap. Formeel doen ze hetzelfde, maar in werkelijkheid zijn ze anders, treden ze anders tot hun object, en zien zoo ook de dingen anders. Zij bouwen dus ieder aan een eigen huis, dat bij beide een volledig gebouw der wetenschap bedoelt te zijn. Maar nu zal men grosso modo elkander het monopolie van ware 1) Kuypers Encycl. II blz. 102.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen