1928 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 51

49 reeds het cellulair nageslacht van de kip van Carrel heftig protesteert, maar dan ziet men ten tweede, hoe voorzichtig men moet zijn met het indragen onzer principe's in de empirische wetenschappen. Dit is nu de eenige poging, die ik vond om het getheoretiseer over Christelijke natuurwetenschap om te zetten in de practijk, en deze wordt binnen enkele jaren achterhaald door de feiten van het experiment. Intusschen, er zijn teekenen, die sommigen hoopvol stemmen, dat, wat nu nog niet is, in de toekomst zal komen. En wij moeten hiertoe enkele oogenblikken stilstaan bij een uiterst belangwekkend verschijnsel op het gebied der natuurwetenschappen, een kentering der geesten feitelijk, die inzonderheid door de voorstanders eener Christelijke wetenschap met vreugde wordt gadegeslagen. Het is een nieuwe kenvorm, die zich een plaats zoekt te veroveren, waar vroeger alleen de causaal-analytische werd toegelaten, een kenvorm, die Dr. L. van der Horst enkele jaren geleden in een voordracht behandelde, die hij besloot met de woorden: „Het is de principieele beteckenis van de tweeërlei kenvorm, dat ze ons ruimte geeft en perspectieven opent voor een Christelijke wetenschap". Wij zouden dus een fout begaan, indien wij van ochtend aan haar stilzwijgend voorbij gingen! Voor ruim 50 jaar dan heerschte in de natuurwetenschap alleen de mechanistische kenvorm. Du Bois-Reymond omschrijft in de beroemde rede '), die met een ignorabimus eindigde, natuurkennis — d.w.z. het natuurwetenschappelijk kennen in den zin der theoretische physica — als een herleiden der veranderingen van de materieele wereld op een beweging van atomen, een oplossen der natuurgebeurtenissen in een mechaniek der atomen. Hij noemt het „een psychologisch ervaringsfeit, dat, waar zulk een oplossing gelukt, onze causaliteitsbehoefte zich voorloopig bevredigd voelt". Thans echter is het psychologisch ervaringsfeit, dat dat mechanistisch causaal verklaren de ken-behoefte van menigen onderzoeker niet langer voldoet. Hun oog ging er voor open, dat het niet waar is, wat vroeger zoo vast stond, dat het geheel volkomen uit de deelen kan worden 1) Emil du Bois Reymond. Über die Grenzen des Naturerkennens, blz. 16 (Herdruk Leipzig 1903.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen