GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 63

Bekijk het origineel

1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 63

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

41

'/^

H e t is op deze wijze duidelijk, dat het causaliteitsprobleem met het tijdsprobleem en het zijns-probleem eng samenhangt, omdat het een onveranderlijkheid der diepste werkelijkheid m den tijd vooronderstelt Door het denken w o r d t de kaleidoscoop der zmtuigelijke w a a r n e mingen omgebouwd tot een zijnde, dat steeds aan zichzelf identiek blijft E e n dergelijke ombouw is voor den mensch, die ,,begrijpen" wil, noodzakelijk zij het dan ook, dat het een ombouw is uit het leven n a a r den dood Deze ombouw is ,,nuttig" voor zijn h a n d e len; de werkelijkheid krijgt een ,,betrouwbare", tevens logische structuur, die zich voorspellen laat en doelbewust, voorbedacht h a n delen mogelijk maakt H e t feit van het voorspelbare der logisch omgewerkte causale relatie, is voor sommigen zoo belangrijk, dat dit éene kenmerk als het voornaamste kenmerk der causale relatie w o r d t aangezien Z o o schrijft Max Planck m zijn , , W e g e zur physikahschen E r kenntnis" ,,Em Ereignis is d a n n kausal bedingt, w e n n es mit Sicherheit voraus gesagt w e r d e n k a n n Damit soil gesagt sein, dass die Moglichkeit eme zutreffende V o r a u s s a g e fur die Z u k u n f t zu machen, em untruglich Kriterium fur das W a k e n eines Kausalzusammenhanges bildet" Gelukkig voegt hij hier nog aan toe • ,,nicht etwa, dass sie mit diesem gleichbedeutend sei" Eenige bladzijden verder zegt hij • ,,Freilich an unserem A u s g a n g s s a l z , dass ein Ereignis d a n n kausal bedingt ist, wenn es mit Sicherheit v o r a u s gesagt w e r d e n kann, w e r d e n wir festhalten mussen, denn sonst w u r d e n wir unseren G r u n d s a t z von tatsachlischen Erlebnissen auszugehen, untreu w e r d e n " ,,Aber auch der Satz, dass es m kemem einzigen Falie moglich ist, em Ereignis genau vorauszusagen mussen wir als gegebene T a t s a c h c a n e r k e n n e n " T o c h IS dit laatste voor Planck geen reden, om het causaliteitsbeginsel als zoodanig te laten vallen H o u d e n wij, zoo schrijft hij, aan de letterlijke beteekenis onzer praemissen vast, dat alleen dan van causalen s a m e n h a n g kan w o r d e n gesproken, als de relatie ,,oorzaak-gevolg" voor 100 % voorspelbaar is, dan is er m de n a t u u r geen enkel geval, waarbij van een strengen causalen s a m e n h a n g k a n w o r d e n gesproken, omdat het nu eenmaal onmogelijk is, p h y sische toestanden a d e q u a a t te beschrijven Eischen w e d a a r e n t e g e n a p r i o n de geldigheid van een strenge causaliteit, dan zijn w e genoodzaakt omze piaemissen m zekeren zin te modificeeren Deze modificatie heeft betrekking op de wereld, w a a r o p het causale d e n ken zich richt Richt het zich op de werkelijk gemeten grootheden, zoo bevat de beschujvmg d a a r v a n noodwendig onnauwkeurigheden, welke een gevolg zijn van onze meetapparaten en van de stiuctuur onzer zintuigen Dit is m de physica steeds gevoeld en daarom heeft men voor het directe wereldbeeld een physisch wereldbeeld m de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1935

Orgaan CVNG Geloof en Wetenschap | 93 Pagina's

1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 63

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1935

Orgaan CVNG Geloof en Wetenschap | 93 Pagina's