1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 84

76 kan alleen constateren, dat men in beweging is t.o.v, een ander systeem. M a a r van dat andere systeem weet men ook niet of dat in absolute rust is. D a a r v a n kan men ook alleen constateren, dat het zich beweegt t.o.v. het Ie systeem of van een 3e, enz. Deze op zich zelf welbekende feiten uit de schoolmechanica hebben grotere geldigheid gekregen, doordat bleek, dat ook de electrische en electromagnetische verschijnselen (als b.v. het licht) geen middelen opleverden om de absolute eenparige beweging te constateren. D e beweging van de aarde is slechts te bespeuren uit de wijziging in de stand t.o.v. de zon en andere hemellichamen. H e t is dus niet uit te maken of wij in absolute beweging zijn of niet. M a a r dan is het zinloos de rusttoestand in de n a t u u r k u n d e als een ,,natuurlijke" toestand boven alle andere toestanden van eenparige beweging te beschouwen. O n z e algemene natuurwetten en begrippen moeten zo geformuleerd worden, dat van het begrip ,,absolute rust" geen gebruik gemaakt wordt. D a n is de formulering in overeenstemming met het experimentele feit, dat de rusttoestand van een afgesloten systeem niet te onderscheiden is van een bewegingstoestand van het systeem als geheel. D e mechanica van N e w t o n voldeed aan deze eis. A n d e r s echter w a s dit met de leer van het licht en van het electromagnetisme. E e n lichtstraal beweegt zich op zijn baan van het ene punt naar het andere door de lege ruimte, die volgens de voorstellingen der vorige eeuw als volkomen bewegingloos, in rust, voorgesteld werd. ( V a n de complicatie, die aan de aethervoorstellingen inhaerent is, zie ik a f ) . H e t zou dus invloed moeten hebben of begin en eindpunt zich t.o.v. die ruimte bewegen of niet. (Dit betreft dus niet de beweging van begin- en eindpunt t.o.v. elkaar, welke aanleiding zou geven tot het Doppler-effect, maar de beweging van het systeem der beide punten t.o.v. de r u i m t e ) . Proeven met lichtstralen om deze invloed van de beweging w a a r te nemen, gaven een negatief resultaat. De nauwkeurigheid bij deze experimenten w a s ruim voldoende om enig effect te constateren, indien dit de orde van grootte gehad had, die de toenmalige theorie voorspelde. D u s ook op deze wijze kan men in een afgesloten systeem niet w a a r n e m e n of dit systeem in eenparige beweging is of niet. H e t zelfde geldt voor alle electromagnetische verschijnselen, w a a r v a n de lichtstraal slechts een bijzonder geval is. Z o moet ook voor die gebieden der natuurkunde, die vooral in de 19e eeuw hun ontwikkeling gehad hebben, de eis gesteld worden, dat de natuurwetten zo geformuleerd worden, dat zij ongewijzigd te gebruiken zijn in alle systemen, die zich t.o.v. elkaar eenparig bewegen. Uit de vele mislukkingen om het absolute bestaan ener beweging aan te tonen is zo de algemene uitspraak voortgekomen: H e t is onmogelijk een absolute eenparige beweging in constateren. (Vergelijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen