1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 134

m emzelner E l e m e n t e " w a a r n e m e n , bijna onmiddellijk de opmerking, dat herhaalde en zorgvuldige waarneming leert dat , emzelne E l e mente überhaupt nicht bestendig smd", en dat dus slechts de ,,allgememe Bestandigkeit der V e r b i n d u n g " overblijft, w a a r v a n d a n toch weer de ..emfache Bestandigkeit emzelner E l e m e n t e " een zeer speciaal geval schijnt te zijn •!'') Of nu het functiebegrip inderdaad een zoo centrale plaats m M a c h ' s leer verkrijgt, d a t deze, zooals H e n n i n g meent door den term functionalisme nog het best kan worden gekarakteiiseerd zij den philosophen ter beoordeeling overgelaten Als physicus veroorloof ik mij de opmerking dat men van M a c h omtrent de elementen die dan toch de basis van het physisch onderzoek vormen wel gaarne iets meer zou hebben vernomen D e steeds herhaalde opsomming ,,kleuren, klanken w a r m t e n drukken ruimten, tijden enz " lijkt mij evenmin bevredigend als de bewering die Physiologie wird uns mit emem W o r t e die realen Elemente der W e l t aufschheszen" 50) Staat het inderdaad van te voren vast, dat de Analyse der E m p f m d u n g e n " op bepaalde laatste grenzen zal stuiten^ M a c h ' s elementenleer komt mij voor als te zijn een dogmatisch geformuleerde hypothese omtrent een atomistische structuur der zmtuigehjke gewaarwording voor welke hypothese echter de experimenteele gronden door M a c h niet zijn aangetoond, en wellicht ook nooit zullen k u n n e n w o r d e n gevonden V o o r de physica blijkt zij van geen belang, zi) w o r d t immers nadat zij gesteld is onmiddellijk weer steriel gemaakt door de opmerking, dat men, teneinde een , faszbares G a n z e s " te verkrijgen, op de elementen niet te veel acht moet slaan M a c h sluit zich dan ook zoowel m zijn eigen physische verhandelingen als m zijn historisch-critische studies, direct bij de gangbare physische terminologie en het gebruikelijke physisch begrippenschema aan, en poogt nergens deze terminologie en dit begrippenschema van zijn elementenleer uit te herzien Zelfs treedt d a a r w a a r WIJ den philosoof M a c h als physicus aan het werk zien gaan, de zintmgehjke gewaarwording op den achtergrond, om plaats te maken voor de experimenteele empirie H e t is alsof M a c h w a n n e e r hij uit het philosophische voorportaal zijn physische werkkamer binnengaat, haastig zijn sensuahstisch colbert verwisselt voor een geieed h a n gende experimenteel-empirische laboratoriumjas, die bij het physisch w e r k inderdaad gemakkelijker is, maar w a a r v a n volstrekt met vast staat, dat hij m den positivistischen wmkel is gekocht H e t komt mij voor dat het maken van een onderscheid tusschen M a c h als critisch physicus en M a c h als positivistisch-sensuahstisch philosoof noodzakelijk is, om tot een juiste beoordeeling en w a a r deering van M a c h ' s invloed op de ontwikkeling der moderne physica te komen D a t zijn invloed inderdaad belangrijk is geweest, kan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen