1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 141

131 moeten wij de relativiteitstheorie confronteeren met de hoofdmotieven van dit positivisme W a t nu het sensuahstisch motief betreft kan men bezwaarlijk volhouden, dat de relativiteitstheorie d a a r a a n tegemoet komt He*^ grondelement, waaruit de relativiteitstheorie haar , wereldbeeld opbouwt IS het massapunt Dit nu is zeker geen , smnlich E l e m e n t " H e t IS, om M a c h ' s term over te nemen, een gedachtensymbool namelijk voor een bepaalden samenhang van kinematische en d y n a mische attributen , M a s s a p u n t " is een mathematisch-physisch begrip Een ,massapunt" bestaat m de natuur niet, en zeker niet m de smnliche E r f a h r u n g " *'-) D e relativiteitstheorie kan dus reeds hieiom, en nog des te meer om haar gebruikmaken van de nieteuchdische ruimte, complexe grootheden, tensoren enz , niet méér zijn dan een van die mathematisch-physische theorieën die wel door M a c h ook worden toegelaten maar die toch niet beantwoorden aan den aanvankelijken eisch, d a t de physica betrekkingen tusschen de elementen der ,,smnliche E r f a h r u n g " heeft uit te drukken, en aan het laatste doel, namelijk de bevrediging der smnliche Vorstellung ' H e t evolutionistisch motief van M a c h s positivisme w o r d t evenmin door de relativiteitstheorie of haar ontstaanswijze bevestigd N a d a t M a c h in zijn Mechanik N e w t o n ' s grondstellingen der mechanica, bestaande uit 8 definities, 3 axioma's en 6 toevoegingen, critisch heeft besproken, geeft hij zelf een nieuwe formuleering dezer grondstellingen, bestaande uit 3 ervaringswetten en 2 definities Zijn eigen oordeel over het verkregen resultaat luidt dan ,,De2e regels voldoen aan den eisch der eenvoudigheid en spaaizaamheid welke men d a a r a a n op economisch-wetenschappelijke gronden stellen moet, ZIJ zijn doorzichtig en klaar, w a n t er kan bij geen ervan twijfel bestaan omtrent wat hij beteekent uit welke bron hij stamt, of hij een ervaring of een willekeurige vaststelling uitspreekt" 63) W I J willen aannemen dat dit oordeel juist is en M a c h ' s formuleering dus op grond der economie der wetenschap te verkiezen is boven die van N e w t o n M a a r deze economie der wetenschap valt met het evolutionistisch-biologisch-economisch motief volstrekt niet samen Zij is niet anders dan de in elke w e t e n s c h a p geldige eisch van helderheid, klaarheid, bondigheid logische geslotenheid eenduidigheid van uitdrukkingswijze H e t is een eisch die voor het wetenschappelijk denken als zoodanig geldt die er mede het eigen karakter en principe van bepaalt T e n onrechte laat M a c h dit kenmerkend principe van het wetenschappelijk denken telkens weei vervloeien met zijn biologisch-economisch principe van s p a a r z a a m heid met de gedachten en zuinigheid met hersenarbeid In w e r k e lijkheid IS het zoo, dat het eerste veel vaker tegen het tweede mdiuischt dan dat het er mee samengaat f'-*) D a t is zeker ook met betrekking tot de relativiteitstheorie het geval D e begrippen absolute tijd en absolute ruimte behooren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen