1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 153

143 45) M a c h , E u I , p 455. 46) A Lampa, Ernst Mach ( 1 9 1 8 ) , p 58 47) M a c h , A d E p 239, 249 48) M a c h , Ö N P F , m P W V , p 242. 49) M a c h , E u I , p 270, 271 50) M a c h , Ö N P F , m P W V , p 243 51) A E m s t e m E r n s t M a c h , Nachruf, Physikalische Zeitschrift 17, 101, 1916 Z i e ook Frank, Die Bedeutung der physikalischen Erkenntnistheorie M a c h s fur das Geistesleben der Gegenwart, Die Naturwissenschaften 5, 69, 1917. Zelfs M Planck w a s gedurende eenige jaren (1885—1889) een belist a a n h a n g e r van M a c h ' s ideeën en erkent dat deze een sterken invloed op zijn physisch denken hebben geoefend, zie Z u r M a c h ' schen Theorie der physikalischen Erkenntnis, Physikalische Z e i t schrift 11, 486, 1910 Later is hij onder de physici wel de meest krachtige bestrijder van M a c h geworden, zie b v W e g e zur physikalischen Erkenntnis ( 1 9 3 3 ) , p 27 e v en p 208 e v ; ook het geciteerde artikel m Physikalische Zeitschrift 1910 5-) Z i e b v P Duhem, La theorie physique, 2e uitg (1914), p 218 e V De Duitsche vertaling van dit werk van Duhem werd door M a c h van een , . W o o r d vooraf" voorzien O o k wijst M a c h eenige malen op de overeenstemming tusschen zijn opvatting en die van Duhem ( P W V , p 425, Leitgedanken, p 601) T o c h is deze overeenstemming slechts zeer ten deele Zij bestaat alleen daarin, dat Duhem aan de physische theorieën het karakter van een verklaring, m den zm van ,,depouiller la realite des apparences qui 1' enveloppent comme des voiles, afin de voir cette realite nue et face a face", ( a w p 3) wil ontzeggen Hij definieert daarom de physische theorie als ,,un systeme de propositions mathématiques, déduites, d'un petit nombre de principes, qui ont pour but de representer aussi simplement, aussi completement et aussi exactement que possible, un ensemble de lois experimentales" ( a w . p 24) Hij wenscht dooi deze phaenomenologische interpretatie te bereiken, dat de theoretische physica niet telkens weer, als in het verleden, door de metaphysica eener bepaalde philosophische school w o r d t overheerscht Als geloovig Roomsch-Kathohek (zie zijn artikel Physique de croyant, Annales de philosophie chrétienne 77, 44 en 133, 1905, o p genomen m de 2e druk van La theorie physique, p 413) deelt hii echter geenszins M a c h ' s afkeer van de metaphysica als zoodanig M a c h en Duhem ontmoeten elkaar eerst op het niveau der experimenteele empirie, zij komen d a a r echter langs geheel verschillende wegen, en gaan dan bovendien ook weer spoedig uiteen W e l ziet Duhem m de reductie der vele experimenteele wetten tot eenige algemeene theoretische wetten een bijdrage tot de ,,économie intellectuelle" (p 27) en citeert hij daarbij met zekere instemming M a c h , maar hij vervolgt dan- ,,La theorie n' est pas seulement une repre-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen