1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 136

126 Millikan heeft de lading van het electron gemeten Hij heeft daartoe een bepaalde apparatuur gebouwd, die in vergelijking met vele andere meetmethoden nog uiterst eenvoudig kan heeten, maar w a a r v a n het ontwerpen niettemin de practische en theoretische kenms van mechanische, thermodynamische, optische en electrodynamische verschijnselen voor-onderstelt Slechts op grond dezer kennis wist hij welke gewaarwordingen hij mocht verwachten bij het zien door zijn microscoop, en hoe hij uit deze gewaarwordingen tot meetresultaten moest besluiten Zelfs had hij omtrent deze resultaten zeer bepaalde verwachtingen, die met zijn overtuiging, dat er een elementaire lading is, samenhingen Deze verwachtingen werden echter niet door de uitkomsten der meting bevestigd H e t verschil tusschen verwachting en uitkomst overtrof vei de grenzen der meetnauwkeurigheid, die zelf al weer slechts door theoretische interpretatie der metmg konden worden bepaald M a a r dit onmiskenbaar verschil deed Milhkan niet besluiten, dat er geen elementaire lading is, doch dat m het geheel der empirische en theoretische kennis, dat voor de interpretatie zijner meetresultaten noodzakelijk was, ergens een fout moest schuilen O m deze fout te kunnen locahseeren, w a s het noodig vroegere metingen omtrent den viscositeitscoefficient van de lucht, die op zichzelf met de lading van het electron niets h a d d e n uit te staan, met de grootste zorgvuldigheid te herhalen T o e n dan tenslotte de fout w a s gelocahseerd m de wet van Stokes kon inderdaad, doch alleen met gebruikmaking van het theoretische inzicht en de experimenteele gegevens der kinetische gastheorie, de noodzakelijke correctie op deze wet worden gevonden, die het meetresultaat in overeenstemming bracht met de verwachting Z o o blijkt een physische meting, w a a r v a n het resultaat kan worden samengevat m een physischen volzin b e s t a a n d e uit zeven woorden en eén getal, namelijk , D e lading van het electron Dedraagt 1 591 Coulomb", met alle gebieden der physische kennis samen te hangen M a c h heeft dus de idee van den mathematisch functioneelen samenhang ontleend aan de experimenteele, en wel n a d e r aan de door meting verkregen ervaring Zijn stelling, dat deze mathematisch functioneele samenhang nu ook de eenige samenhang m de verschijnselen, en de eigenlijke samenhang tusschen de elementen der wereld is, lijkt mij een wijsgeerig en wetenschappelijk onverantw o o r d e en met de realiteit van het leven m strijd zijnde bewering D e metende waarneming kan zich toch alleen bezig houden met dat deel der werkelijkheid, en met die zijden daarvan, welke zich tot meting, dat is tot quantitatieve vergelijking, leenen M a a r het is waarlijk met het minst belangrijke deel, noch zijn het de minst belangrijke zijden, welke zich aan deze quantitatieve waarneming ten eenen male onttrekken, en ten opzichte w a a r v a n dus ook van een mathematisch functioneelen samenhang geen sprake kan ziin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen