1940 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 103

81 O p zekeren dag vertelt hem een der stuurlieden dat het zeewater w a n n e e r de storm de golven opjaagt w a r m e r is dan bij windstilte Deze w a a r n e m i n g is reeds eeuwenoud Reeds Cicero heeft ze vermeld 4) V o o r M a y e r is ze echter nieuw en het verschijnsel trekt m bijzondere mate zijn a a n d a c h t D e gedachte aan een noodzakelijk verband tusschen beweging en w a r m t e w o r d t er door bij hem gewekt en laat hem niet meer los O p 11 Juni meert het schip aan de reede van Batavia om acht dagen later zijn tocht n a a r Soerabaja te vervolgen O n d e r de bemanning doet zich nu een akute (katarrhalisch — entzundhche) Affektion der L u n g e n " ^') voor Bij het veelvuldig aderlaten trof het M a y e r telkens dat het bloed uit de armader helderder rood was, dan hij gewend w a s te zien Uit gesprekken met Duitsche artsen m Soerabaja bleek hem dat hen wel bekend w a s dat althans bij pas m Indie aangekomen E u r o p e a n e n het verschil m kleur tusschen aderlijk en slagaderlijk bloed betrekkelijk gering w a s M e n schreef dit toe aan de w a r m t e doch had er verder nooit bijzondere a a n d a c h t aan geschonken V o o r M a y e r echter werd het aanleiding tot zorgvuldige studie en diepgaand nadenken over de oorzaken der hchaamswarmte van mensch en dier D e theorie van Lavoisier volgens welke deze warmte te danken is aan een verbrandingsproces de oxydatie van het opgenomen voedsel w a s hem bekend Hij meent nu m het verschil m kleur tusschen het aderlijk en slagaderlijk bloed een aanwijzing te mogen zien voor de intensiteit van dit proces Blijkens zijn waarnem.mg moet dan dit jDroces m het tropisch klimaat mmdei intens zijn dan m de koudere streken Dit is ook te begrijpen omdat het lichaam minder w a r m t e aan zijn omgeving behoeft af te staan Hiermede is echter het probleem nog niet uitgeput W a n t en hier komt de essentieele wending m M a y e r ' s gedachtengang het organisme kan op twee wijzen w a r m t e te voorschijn doen komen Allereerst direct m het lichaam zelf de lichaamswarmte maar dan ook indirect dooi middel van beweging stoot en wrijving Komt nu alleen de hchaamswarmte of ook de warmte die bij de door het lichaam veirichte mechanische arbeid w o r d t gewekt op rekening van het oxydatieproces^ Indien dit laatste zoo is mag dan niet worden verwacht dat de totale hoeveelheid w a r m t e die kan w o r d e n geproduceerd de som dus van de direct en de indirect geproduceerde w a r m t e gelijk zal zijn aan de door het oxydatieproces ter beschikking gestelde w a r m t e ' Dit zou dan echter beteekenen dat telkens als mechanische arbeid w o r d t verricht eenerzij ds een bepaalde hoeveelheid aan de door het oxydatiepioces ter beschikking gestelde w a r m t e wordt onttrokken en dat anderzijds tengevolge van deze arbeid weer deze zelfde hoeveelheid w o r d t geproduceerd A n d e r s gezegd m M a y e r ' s redeneering duikt de fundamenteele idee van het bestaan van een vaste numensche betrekking tusschen mechanische arbeid en

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen