1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 26

18 D e vertegenwoordigers der tweede groep bestempelen als zulke „verouderde d e n k g e w o o n t e n " om te beginnen dan de leeds genoemde begrippen causaliteit en determinisme en dit laatste met alleen m den engeren (causalen) zm, maar ook en jmst ook, m den algemeenen zm, waarin het alleen zegt, dat alle physisch gebeuren gedetermineerd" is m ruimte en tijd dat wil zeggen exact mathematisch beschrijfbaar — meer nog niet (eventueel met behulp van ook andere begrippen dan de gewone van deeltje b a a n etc bij voorbeeld door te hulp roepen van begrippen der golf mechanica) H e t determinisme in engeien zm belijdt dan verdei de stricte geldigheid van een causaliteitsprmcipe en zegt dus het physisch gebeuren van dit oogenblik (m een afgesloten, d w z voor inwerking van buiten gevrijwaard systeem dus zeker voor het geheele heelal) IS door dat van een vorig oogenblik volkomen voorbeschikt" BIJ iemand als Jordan blijft het echter niet bij het afwijzen van deze principes, Jordan komt tot het verdedigen van een consequent positivisme , als die Matste und reinste Herausbddiing des naturwissenschafthchen Denkens selbst" ^') en w r a a k t m dien zm ook het gebruik van termen als reeele wereld ' en , object ' m het wetenschappelijk verkeer Echter dient wel vastgsteld te worden dat het geenszins zoo is dat die tweede groep' opgaat in positivisten misschien IS de onderscheiding in twee groepen ook w a t al te simplistisch In ieder geval — al zegt Jordan dat hij alleen maar de kennistheoretische instelling van Bohr en Heisenberg wil voorstaan er is tusschen hem en iemand als Niels Bohr een groot verschil Prof Kramers heeft gezegd Ie professeur Bohr pense toujours en physicien a c h a r n e " *) Jordan maakt nu opvattingen die Bohr als , p h y sicien" formuleert betreffende de methode der physica — ik noem de consequente b a s e e n n g der natuurkundige begrippen op experimenten of groepen van experimenten en m verband d a a i m e e zijn idee dei wederkeerige complementariteit van verschillende groepen van begrippen — maakt die tot kennistheorie, en dan speciaal tot positivisme, w a t ze met zijn, die opvattingen alleen al hierom niet dat positivisme kennistheorie is dus filosofie dus meer dan een opvatting betreffende de methode eener vakwetenschap, om de kennistheorie betreffende de physica op te laten gaan m het beschrijven van de methode van de physica moet men — reeds positivist zijn E r kan dus geen sprake van zijn over het verschil tusschen de beide ,,groepen" te spreken als over het verschil tusschen twee zuiver filosofische houdingen of systemen, bijvoorbeeld critisch realisme en positivisme Daarvoor houdt het dilemma voorloopig ook nog te speciaal verband met een bepaalde vakv^'etenschap, de n a t u u r k u n d e D e hoofdzaak is, dat er enkele bepaalde algemeene motieven zijn, als determinisme—mdetermmisme causahteit^—^acausaliteit (statistische o p v a t t i n g ) , waarbij w e schijnen te komen kiezen voor het een

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen