1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 100

88 gebeuren m d e physische wereld zouden willen beschrijven onnauwkeungheidsrelaties blijken te bestaan die het onmogelijk maken met volkomen preciesheid, met wiskundige scherpte van de w a a r d e van die grootheid — voorbeeld de plaatscoordinaten van een deeltje — ook maar te spreken zonder dat daardoor een andere physische grootheid ten eenen male onbepaald w o r d t en dus zijr zin verliest W e zijn dat m het eerste deel van deze studie reeds tegengekomen O n s voorbeeld w a s daar het begrip plaats dit beqrip plaats w a s niet met meetkundige scherpte als wiskundig punt vast te leggen zonder dat een andere grootheid, m d u geval de hoeveelheid van b e w e g i n g " van het beschouwde deeltje, ons volkomen ontsnapt O m g e k e e r d hoe nauwkeuriger ik die , hoeveelheid van bew e g i n g " vastleg hoe dichter ik dus w a t deze betreft de meetkundige scherpte b e n a d e r hoe meer me op zijn beurt het begrip plaats ' ontsnapt Ik heb het hier over een deeltje gehad het wordt natuurlijk heelemaal met beter als ik er meerdere tegelijk of een heel systeem bekijk N u kan men wel zeggen ^ en dat is w a a r — dat deze zaak m de eerste plaats mijn meting van genoemde grootheden betreft dat ik dus als ik de eene nauwkeurigheid meet, de andere alleen maar niet meer nauwkeurig te meten vermag en dat dat komt doordat ik bi zulke metingen met m n technische hulpmiddelen moet ingrijpen en de ontwikkeling storen —• maar door deze opmerking wordt de zaak heelemaal niet minder principieel de situatie is zooals gezegd analoog aan de boven ontmoete verhouding van het plantaardige en het physische Z o o a l s ik daar aan een plant wel natuurkundige vragen kon stellen, maar niet ten-einde-toe, zoodat het plantaardige zich niet het vangen onder natuurkundige begrippen zoo kan ik ook hier aan het physische wel meetkundige vragen stellen (dat doe ik als ik met m n apparaten meet) maar met ten-einde-toe het laat zich niet vangen onder meetkundige begrippen denken we dat dit ons op het eene punt gelukt is dan is het ons aan den anderen kant weer ontglipt' D e physische wereld is niet meer een op de geometrische ruimte , opgeprikte" wereld O o k het werken met andere begrippen dan de klassieke (van massadeeltjes en van plaats en hoeveelheid van beweging enz ) helpt niet M e n heeft er aan gedacht om de deeltjesvoorstellmg heelemaal m te ruilen tegen de continue golf voorstelling (dat zou weer een volledig-meetkundige beschrijving mogelijk maken) maar ook deze voorstelling benadert slechts een k a n t van de werkelijkheid en is niet a d e q u a a t aan die werkelijkheid — V e r d e r hebben ook de grootheden van het electromagnetische veld de electrische en magnetische veldsterkte hun onnauwkeungheidsrelaties, ook d a a r o p e n b a a i t zich het physische als niet rest-loos onder het wiskundige te vangen — niet alleen practisch met te vangen maar ook principieel begripsmatig met!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen