1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 111

99 schichte des Materialismus' schreef en het daarmee principieel overwon — dat ook mannen als Virchow en Dubois-Reymond bij gelegenheid wel w a a r s c h u w d e n tegen een al te eenzijdig mechanistisch denken ^ dat m de negentiger jaren weer een vitalisme o p kwam dat de levenskracht erkende en het ontoereikende van het streng causale mechanisme poneerde — al die stemmen en stroommgen echter oefenden op het gros der medici nauwelijks eenigen invloed uit D e materialistische en mechanistische theorieën h a d d e n een diepe bedding gegraven m de geesten der artsen en handhaafden zich daar veel langer dan elders zij boden vanuit de geneeskundige gedachtenwereld een taaien weerstand en heten zich d a a r niet gemakkelijk uit verdrijven Haeckel en Buchner bepaalden ook later nog veel meer het intieme denken der medici dan Dnesch en Von Baer Deze zoo hardnekkige eigenaardige dorre geesteshouding — ook thans nog lang niet overwonnen — had verschillende ongunstige consequenties voor het medisch denken Allereerst kon men van haar niet verwachten een open oog voor den invloed van de ziel op het lichaam en voor het psychische als factor bi) ziekte V o o r deze generatie u a r e n de psychische verschijn selen slechts epiphenomenen van het somatische Deze geneeskunde was en veilde Vierkelijk ziel-loos zijn En deze zielloosheid moest een funesten invloed hebben op het practisch therapeutisch gedrag D e arts die uit zulk een materialistische wereldbeschouwing leefde en toch met zijn voelende en lijdende patiënten wilde medeleven zooals een goed geneesheer betaamt kon dat slechts bij de gratie van een diepe tweesoalt in zijn geest tusschen zijn theoretische overtuiging en zijn practische houding W i e zich toen geen eigen wereldbeschouwing schiep moet volgens Krehl in twee werelden hebben geleefd M a a r ook dan nog moest het inzicht m vele wezenlijke verhoudingen hem onthouden blijven D e nood dezer geneeskunde was voor een met gering deel ziele-nood Vervolgens moest de mechanistische opvatting van het levende organisme leiden tot een even spontane als heftige afwijzing van alle teleologische verklaringen Inderdaad had men eenige aanleiding om de teleologie te w a n t i o u w e n w a n t m de zeventiende eeuw wa« met de doelmatigheidsverklarmgen dikwijls hoogst merkwaardig omgesprongen Daarom verbande de geneeskunde nu het doelbegrip resoluut geheel uit haar terrein de vraag n a a r het waarom en w a a r toe werd verboden alleen die naar het w a a r d o o r w a s toegestaan Blind voor het feit dat ook het mechanisme een metaphysische leer is achtte het causaal-atomistische denken zijn verklaringen van het levende gebeuren geheel voldoende D a t er in het organisme ook tijdens ziekte vele doelmatige inrichtingen en gebeurtenissen te vinden zijn ja dat het geheele organisme in zijn wonderbaarlijke harmonische groei uit de eene eicel en in al zijn verrichtingen vooral

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen