1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 25

OVER NATUURKUNDE EN HAAR BEOEFENING door P

GROEN I.

Sinds de jongste ontwikkeling der N a t u u r k u n d e m den vorm van de quanten-mechanica, is er een levendig debat gevoerd over de kennistheoretische interpretatie dezer ontwikkeling, een debat, dat momenteel nog geenszins gesloten schijnt te zijn en dat zich vooral concentreerde rond begrippen als causaliteit en determinisme T e r wijl de physici het behoorlijk eens blijken te zijn w a t betreft de feitelijke toepassing van de nieuwe methoden m de theoretische n a t u u r n a t u u r k u n d e en w a t betreft de wijze, w a a r o p er voortgewerkt w o r d t in aansluiting aan de experimenteele zijde van het v a k w e t e n s c h a p pelijk werk (bewijs, dat m de ya^wetenschappelijke samenleving de zaak nog op gezonde wijze ,,loopt" — althans m deze d i n g e n ) , komt er een zeer duidelijk verschil van meening n a a r voren zoodra zij gaan zeggen, hoe ze eigenlijk wel denken over de diepere beteekenis van die nieuwere begrippen en formuleeringen Planck spreekt m zijn ,,Das W e l t b i l d der neuen P h y s i k " i ) van een ,,metaphysische" en een ,,positivistische G e d a n k e n r i c h t u n g " Elders stelt hij meer speciaal tegenover elkaar determinisme en mdeterminisme en vraagt zich af 2) ,,woher es denn kommt, dasz der Indeterminismus gegenwartig unter den Physikern so viele A n h a n g e r in sein Lager gezogen h a t " M e n zou m het algemeen (zij het eenigszms overdreven) kunnen spreken van eenerzijds een behoudende richting, of groep, en aan den anderen kant een groep van physici, die zeggen, dat in de ontwikkeling der physica van de laatste decennia een tendenz met te miskennen is, welke ons noopt te breken met ,,ouderwetsche denkgewoonten", die in de klassieke physica wel pasten, maar niet meer m de hedendaagsche M e n lette wel op, dat het w o o r d ,.behoudend", gebezigd voor de eerste groep, allerminst bedoelt die n a t u u r kundigen als zodanig te karakteriseeren, ik meen als vakmenschen — w a s het niet M a x Planck, de voornaamste woordvoerder van deze richting, die omstreeks 1900 het werkingsquantum, de beroemde h, die de schuld van alles geworden is, m de n a t u u r k u n d e introduceerde? — Neen, deze woorden slaan louter op de houding die er aangenomen wordt, als het aankomt op een nadere (methodologische of kennistheoretische) interpretatie der gang van zaken m de vakwetenschap.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen