1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 7

INLEIDING. Boyle IS algemeen bekend door de W e t van Boyle, die inhoudt dat voor een bepaalde hoeveelheid gas het product van volumen en spanning constant is Deze wet heeft echter een geringe plaats m een van zijn minst belangrijke werken V e r d e r is hij bekend als grondlegger der moderne scheikunde en als voorstander der mechanische natuurbeschouwing V e r g e t e n is vrijwel, dat hij tot de vooraanstaande verdedigers der christelijke religie behoort Deze volgorde van bekendheid is het omgekeerde van w a t hij zelf bedoeld en verwacht heeft HIJ beoefende de chemie omdat zij materiaal leverde voor de natuurphilosophie en de natuurphilosophie stond voor hem geheel m dienst van de religie D e verheerlijking van den Schepper door de kennis van Zijn schepping beschouwde Boyle als zijn hoogste levenstaak Het is te betreuren dat zijn apologetische werk, ook onder zijn geestverwanten, zoo zeer in het vergeetboek geraakt is ' ) D e verdedigers der christelijke religie uit de 18de en 19de eeuw zijn vrijwel uitsluitend leeken m de natuurwetenschap, zij staan dikwijls naïef en angstvallig tegenover die gevreesde macht, met gretigheid grijpen zij naar het argument dat vooraanstaande natuuronderzoekers toch ook wel geloovig waren Boyle echter staat veel sterker daat hij zelf een der voornaamste promotors van de mechanische philosophie is en toch zijn godsdienst allerminst voor den Z o n d a g bewaart Hij vreest het determinisme niet, daar hij het zelf tot op zekere hoogte a a n h a n g t , hij heeft een keur van argumenten die zelfs den 19de-eeuwschen materialist te denken zouden hebben gegeven Zijn physico-theologische werken bevatten de eerste breede uiteenzetting van de verhouding tusschen de jonge , m o d e r n e " natuurwetenschap en de religie, voor het eerst wordt daarin de deterministische wereldbeschouwing, die sedert Gassendi en Descartes o p kwam 2), geconfronteerd met het christelijk geloof Zijn uiteenzettingen zijn origmeeler en fnsscher dan die uit de sedert N e w t o n losgebroken lawme van teleologische litteratuur van de 18de eeuw, die meestal veel meer tot deisme neigt en reeds onder invloed van Locke staat M a a i ondanks het feit dat zijn werk in de 17de eeuw grooten invloed had en hij de reeks van natuurphilosophische apolo^) Wijlen Dr van Deventer zelf een bewonderaar van Boyle spoorde mij in 1930 aan tot dit onderzoek "•) Niet sedert Newton zooals ten onrechte wel beweerd wordt Zie volgende noot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen