1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 42

36 o r g a n i q u e s " a a n te nemen. Z e e z o u t heeft kubusvormige kristallen, die weer uit kleinere kubusjes opgebouwd zijn en die weer uit, zelfs met het mikroskoop onzichtbare, nog veel kleinere kubusjes. Dit brengt ons er dan toe om, op grond van ,,redeneering en analogie" 127) (•£ gelooven, dat de levende wezens uit zeer kleine levende lichamen v a n dezelfde soort opgebouwd zijn : de organische moleculen. M a a r in de gekristalliseerde mineralen ziet Buffon een spoor van organisatie; zij hebben een bepaalden vorm, dus moeten de organische moleculen bij hun vorming een rol spelen 128) M a a r deze mineralen zijn van vulkanischen oorsprong en het vuur doodt toch het leven? Ja, maar de organische moleculen gaan vooraf aan de organische wezens, zij zijn bestand tegen het vuur! Z o o dienen bij Buffon de speculaties, die tot het aannemen van organische moleculen leidden in analogie met de hypothetische kristalmoleculen, tenslotte weer om de vorming der kristallen te verklaren. Z o o verklaart hij het leven met het leven. Buffon's werk maakte geweldigen opgang bij het groote publiek, maar het wekte weinig enthousiasme bij de ernstige natuuronderzoekers, die zagen, d a t hij hun streven om d e wetenschap op feiten alleen te baseeren, krachteloos maakte. Reaumur, Condillac, d' Alembert, Rouelle, Linnaeus ergerden zich en oefenden scherpe kritiek uit. H e t is de principieele tegenstelling tusschen hen, die zich vergenoegen met de beschrijving en rationeele ordening der feiten, al of niet met behulp van de mathematische taal, en hen, die de w o r ding der dingen willen kennen, ook al is die niet experimenteel verifieerbaar. D e tegenstelling tusschen hen, die zich bescheiden tevreden stellen met het bereikbare en hen, die hun ongeduld om tot een alles omvattende wereldverklaring te komen niet k u n n e n bedwingen. D e tegenstelling ook tusschen de statische en de genetische beschouwingswijze, tusschen de bestudeering van het Zijn en van het W o r den. E e n sterke strooming in de 18de-eeuwsche wetenschap, ook onder de Encyclopaedisten, houdt niet van kosmogonieën, die fantaseeren hoè d e wereld wel zou kunnen ontstaan zijn; het herinnert hen ^^'') Hist. nat. Tome II, Paris 1749. chap. II, De la reproduction en general, p. 18—20 ; „ . . . .dont nous discernons a 1' oeil les quantités accumulées, mals dont nous ne pouvons apercevoir les parties primitives que par Ie raisonnement et par 1' analogie que nous venons d' établir". Vergelijk noot 124, eerste zin, en noot 125 ! "*) Zie Hist. nat. T. II, 39; Hist. nat. d. Minéraux I, 4 (Paris 1783).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen