1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 43

37 te veel aan Descartes. Zij zien daarin een buiten de controle van het experiment staande extrapolatie van de historisch gekende w e r k e lijkheid. W e moeten ons er voor wachten de 1 Sde-eeuwsche wetenschap te schematisch te zien, een fout, die zelfs Huizinga en Cassirer niet geheel vermeden hebben. Huizinga 1^9) zfgt slechts het statischbeschrijvende t y p e van wetenschap, hij meent, d a t de ontwikkelingsgedachte in de 18de eeuw ontbreekt. Cassirer ziet echter juist het dynamisch-beschrijvende type, dat in Diderot een enkele maal n a a r voren komt, als het nieuwe type van wetenschap i^o) H e t ideaal van de „zuiver beschrijvende n a t u u r w e t e n s c h a p " , dat naast het ideaal van de ,,mathematische n a t u u r w e t e n s c h a p " in de tweede helft van de 18de eeuw op den voorgrond treedt door de biologie, is volgens hem getypeerd in Buff on i^i M a a r Cassirer heeft zich laten misleiden door d e empiristische betuigingen in het begin van de ,,Histoire N a t u r e l l e " ^32); hij 2iet niet, dat het d a a d werkelijk empirisme van de 18de eeuw een geheel ander karakter droeg (niet dat van de historische ontwikkelingsgedachte) d a n d a t van Buffon, die door de ,,philosophen" niet als een der hunnen erkend werd. V o l g e n s Cassirer w o r d t de ,,historische ontwikkelingsg e d a c h t e " nu, naast de wiskunde, het tweede b r a n d p u n t voor de methodiek der natuurwetenschap 1^3), \ Y e k u n n e n evenwel met meer recht zeggen, dat de ,,natuurlijke klassificatie" het t w e e d e b r a n d p u n t van de methodiek der n a t u u r w e t e n s c h a p geworden w a s ! Huizinga vergeet Buffon, Lamétherie, Lamarck; Cassirer ziet R e a u mur, Rome de 1' Isle, Lavoisier over het hoofd. V o o r T a i n e tenslotte vallen ook Buffon en Lamarck binnen het k a d e r van den „esprit d' experimentation"; de 18de-eeuwsche geleerden zelf hebben in hen evenwel terecht d e ,,giftige verbinding" van de „esprit d' experimentation" en de ,.esprit de système" gezien. D e werkelijkheid van het 18de-eeuwsche leven is moeilijk in één formule te vangen. D e ontwikkelingsgedachte brak zich baan in geologie en biologie; uit veel te spaarzame gegevens over aardkorst en diersoorten w e r d e n hypothesen opgesteld over h u n wording en o n t wikkeling. Als het dan w a a r is, w a t Huizinga zegt, dat „de geschie^^'') ^^'') ^^^) ]f) ^•'^)

Neophilologufi 1933. Cassirer, op. cit. p. 121. Cassirer, p. 99, 105. Hist. nat. T. I, 1749; pp. 10, 11, 14, 55, 61. Cassirer, p. 104. Cassirer, p. 105.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen