1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 131

123 (partieele) druk bij een bepaalde toeneming van de hoogte kleiner dan van een zwaarder gas. Dit zou tot gevolg moeten hebben, dat op zeer groote hoogten de procentische samenstelling van de lucht ten gunste van de lichtere bestanddeelen, zooals waterstof en helium, zou moeten verschuiven. Deze tendens wordt echter tegengewerkt door verticale menging in de atmosfeer tengevolge van convectie en turbulentie. Uit luchtmonsteronderzoek ( P a n e t h o.a.) is gebleken, dat inderdaad helium procentsgewijs op 20 km hoogte iets meer voorkomt (n.l. 5,69 X 10-4 %) dan 33^ het aardoppervlak (5,27 X lC»-4 %). In de spectra van poollicht wordt echter geen aanwijzing van helium gevonden en evenmin van waterstof. Het is vooral A l f r e d W e g e n e r geweest, die, op grond van de bovengeschetste theorie van het aërostatisch evenwicht, de opvatting verdedigd heeft, dat op groote hoogten helium en waterstof in de atmosfeer moeten overwegen. W e g e n e r ' s ,,waterstofsfeer" zou dan op hoogten van 70 a 100 kilometer moeten beginnen. Nu is er echter (behalve de mogelijkheid van verticale dooreenmenging in de atmosfeer, die naar een meer constante procentische luchtsamenstelling heenwerkt) wat waterstof betreft nog een bijzondere omstandigheid, die maakt dat zulk een ,,waterstofsfeer" niet wel mogelijk is, en dat is de reeds besproken mogelijkheid van ontsnappen van gasmoleculen op groote hoogte, indien de ijlheid van de atmosfeer daar voldoende is om aan de gasmoleculen nagenoeg onbeperkte vrijheid van beweging te gunnen (zeer groote ,,vrije weglengte") èn indien de snelheden der moleculen groot genoeg zijn om het zwaartekrachtveld van de aarde te overwinnen. Nu zijn de snelheden der gasmoleculen bij gelijke temperatuur omgekeerd evenredig mef: de vierkantswortel uit het moleculairgewicht. Hoe lichter het gas, hoe sneller bij dezelfde temperatuur zijn moleculen zijn. Bij 500 C. zijn de snelheden van waterstofmoleculen van de orde van 3 km per sec. Er is echter ook altijd een deel dat sneller is en de limiet van 11 km/sec. overschrijdt, die op een afstand van ongeveer 1 aardstraal van het aardmiddelpunt noodig is om aan het gravitatieveld van de aarde te ontkomen. Aangezien nu uit de boven opgesomde verschijnselen (dus langs indirecte weg) gebleken is, dat temperaturen van de orde van 500 C. op zeer groote hoogte in de atmosfeer inderdaad gevonden worden, volgt dat de waterstof boven uit de atmosfeer gejeidelijk moet wegdiffundeeren. Een ,,-waterstofsfeer" is daarmee onmogelijk geworden. Dat er nog waterstof in de atmosfeer aangetroffen wordt, moet blijkbaar zijn oorzaak vinden in een waterstofbron of waterstofbronnen aan het aardoppervlak. Hiertoe behooren o.a. de vulkanen. Iets dergelijks geldt, hoewel in minder sterke mate, ook voor helium. De heliumbron aan het aardoppervlak is gelegen in de aanwezigheid van radioactieve stoffen, die helium afscheiden (als

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen