Zedelijkheid en recht - pagina 41

37

En wanneer, in Israels Theokratie Jahwe Zelf, in den dekaloog Zijn wet voor den Israëlitisch en man van den Sinaï af proraulgeert, straks, geschreven op twee steenen tafelen, positief-goddelijk wettenrecht, dan is dat zeker een onmiddellijke Godsdaad. Maar de laatste geboden van den dekaloog, die, naai' ook Wundt opmerkt,*^) als verboden van moord, echtbreuk, diefstal, valsch getuigen en, zooals hij zegt, arglistige toeëigening van vreemd bezit — het karakter van rechtsnormen dragen, brengen toch geen novum quid. Wat hier wordt verboden, was immers ook reeds verboden in die zede, waarachter de wil van God zat, en welke als uitwendige ordening beheerschte het leven der aartsvaders en der stammen. Heeft zich echter in Israël het zedelijke, waarvoor de Schrift — die altijd van gerechtigheid spreekt ook waar zij zedelijkheid bedoelt, — zelfs geen woord heeft, niet onder invloed van het profetisme uit het rechtelijke losgemaakt ?

De theorie, die ik als de derde noemde, en volgens welke uit de zede het recht en uit het recht de zedelijkheid zou zijn ontstaan, dunkt mij dan ook de voorkeur te verdienen. Tot haar schijnt mij ook von Ihering te neigen, zoo wanneer hij handelt van de Sitte in betrekking tot, wat hij noemt den: Fortschritt des sprachlichen Denkens seit dem Altertlium, ^^) en waarop ik reeds zooeven, in verband met zijn opmerkingen over de woorden mischpat, dike en mos, mocht wijzen ; als wanneer hij handelt over het ontstaan van het zedelijke, *) waarbij ik dan echter zijn uitspraak : die Geschichte ist die Urheberin des Sift-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen