Zedelijkheid en recht - pagina 21
Rede, gehouden bij de overdracht van her Rectoraat der Vrije Universiteit
17 binnen. Als vrijheid van den subjectieven wil wordt zij evenwel nog bepaald om het goede te doen door den objectieven of algemeenen wil en wel daartoe bepaald als een gebiedende plicht, met een kategorischen imperatief. Maar wat dus moet gewild, is nog niet altijd het gewilde, Vandaar, dat eerst de hoogere ontwikkeling is bereikt met die vrijheid, waaraan Hegel alleen den naam zedelijkheid toekent en waarbij het goede dat moet en het goede dat is, zoo objectief als subjectief zijn verwerkelijkt. Deze zedelijkheid is het goede dat, als de familie- en volksgeest, die de individuen als hun substantie doordringt, zich in de objectieve instituten en uiterlijke zeden^ in familie, maatschappij en staat, als recht verwerkelijkt. Het recht in enger zin is bij Hegel alzoo een lager begrip dan de moraliteit of wat men gewoon is zedelijkheid te noemen, en deze op haar beurt weer een lager begrip dan wat Hegel zedelijkheid noemt of wel de rechtelijke ordeningen, met name de .door hem vergoddelijkte Staat. • Ten slotte wil ik bij de Duitsche speculatieve school nog wijzen op Ahrens, den reeds genoemden leerling van Krause. ^®) Ahrens^") dan leert in zijn Rechtsphilosophie, dat recht en zedelijkheid, zoowel ethisch in het gericht zijn op de zedelijke goederen, als psychologisch in het zich richten op handelingen, een gemeenschappelijken grondslag hebben. De onderscheiding ligt hierin, dat zij beide de zedelijke goederen op verschillende wijze verwerkelijken. Bij de zedelijkheid treden de motieven, bij het recht de handelingen op den voorgrond. Vandaar, dat het zedelijke onder de beoordeeling 2
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1909
Rectorale redes | 122 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1909
Rectorale redes | 122 Pagina's