Oorlog en vrede - pagina 93

87 zorg voor de landsverdediging eene onmisbare voorwaarde is. Eene krachtige defensie-politiek is voor een bloeiend economisch bestaan geen bedreiging, maar een stut. Twijfel aan de juistheid dezer bewering zal niet worden gewekt door de paradoxale stelling van N o r m a n A n g e l 1, dat bij sterkere militaire bescherming de rijkdom vermindert, welke stelling hij zoekt te verdedigen door te verwijzen naar het feit dat de koers der staatsleeningen in kleine landen hooger is dan in de krachtige militaire staten. Het gaat toch niet aan om het criterium van economischen bloei te zoeken in den stand der staatsrente. Een reeks van factoren, met de buitenlandsche politiek in geenerlei verband staande, is hier beslissend ; zoo is bijvoorbeeld het dalen der Duitsche staatsrente sterk beïnvloed door de concurrentie welke de reusachtige ontwikkeling der industrie, met haar voordeelige beleggingsmogelijkheid, aan de staatsfondsen bezorgde. ^) Intusschen, bij velen vindt de klacht weerklank over „den moloch van het militairisme", die kostbare krachten verspilt en ook bloedige geldelijke offers eischt. In menig geschrift is dan ook de onrustbarende stijging van de uitgaven van leger en vloot gehekeld als een bedenkelijk verschijnsel, dat den goeden gang van het maatschappelijk leven ernstig verstoort. Vooral Prof. R u d o l f K o b a t s c h is een onbarmhartig kritikus, die, zonder pardon, de „Rüstungsauslagen" als een schadelijken uitwas bestrijdt.^) Ook P r i e d laat zich in dit opzicht niet on') Voor de verdere uitwerking van dit punt is te vergelijken: D r. H e r m a n L e v y , Weltwirtschaft und territoriale Machtpolitik, Einige Bemerkungen kritischer Art über Norman Angeli's Friedensargument, in Weltwirtschaftliches Archiv, band 1, 1913, blz. 349 en vlgg. ') Zie zijn met vele tabellen en statistische gegevens gedocumenteerd geschrift Die volks- und staatswirtschaftliche Bilanz der Büstungen, Weenen, 1911. Een uitnemend objectief boekje, met duidelijke vermelding van feitenmateriaal is Kriegswesen uud Volkswirtschaft der Grossmachte tvahrend der letzten 30 Jahre, van W. A h r . (2e druk, 1910).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen