Oorlog en vrede - pagina 43

37 een beroep te doen op het gevoel, lachen om mystieke gemoedswiegelingen, spotten met de verteedering der harten, welke de broederliefde sterker zal doen ontwaken. Neen, de vrede wordt niet geboren uit zuchtingen der ziel, komt niet door geweldige hartstochten van liefde en ontferming. Niet op het gevoel, maar op het verstand zal worden geappelleerd en aan vorsten en volkeren dient duidelijk gemaakt te worden, dat hun eigen belang 'gebiedt het zwaard in de scheede te steken. Door het toenemend internationaal verkeer toch liggen de belangen van schier alle beschaafde staten zóó in elkaar gestrengeld, dat de stoffelijke welvaart, zoowel van den overwinnaar als van den overwonnene, door den krijg hopeloos wordt verstoord. De moderne vredesbeweging ziet meewarig op de mystieke pogingen van weleer neer als „excessen der jeugd" en verontschuldigt haar met het oude: „die vrouw heeft mij verleid" : in den aanvang toch speelde „het vrouwelijk element" een overheerschende rol. Nu is het anders geworden; „men ijvert niet meer alleen" — zegt Dr. v a n S u c h t e l e n — „voor den vrede, omdat een machtelooze moraal den oorlog „slecht" noemt, maar omdat het nuchter verstand hem als „onpractisch, oneconomisch" erkent". ^) De juichkreet, door den Marxist over den ontwikkelingsgang elles évoluent. Le Pacifisme ne sortira pas des grands cris d'amour et de fraternité, que poussent de temps a autre de belles ames g'énéreuses. Il y a eu une doctrine divine de charité et d'amour, qu'on ne pourra egaler en puissance et en profondeur. Et il y a eu dix-neuf siècles que l'appel divin: „Aimez-vous les uns les autres", n'a été pour les hommes que des prétextes a s'entr'égorger. Le Pacifisme mystique, le Pacifisme illumine, dont n'importe quelle formule n'aura jamais la simplicité et la force de eet appel du Christ, est condammé a l'impuissance, peut-être parceque les hommes n'en sont pas dignes. Et c'est une constatation évidemment pleine d'amertum'e pour tout coeur vraiment haut. Mais c'est un fait brutal. La Paix existera quand le réseau des interets matériels sera assez serre entre tous les hommes pour qu'ils ne puissent lever le bras sur leur voisin sans se frapper eux-mêmes". ') De wordende ivereldkultuur, t. a. p., blz. 22.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen