Psychische Aktiviteit - pagina 36
Rede gehouden bij de overdracht van het rectoraat der Vrije Universiteit
34 meer neiging heeft post te vatten, dat we niet kunnen zonder voorsteHingen en woorden. Of we nu echter zoover mogen gaan en zelfs mogen aannemen, dat in principe elk objekt volledig zonder hulp van de aanschouwing bepaald gedacht (gemeend) kan worden, zou ik vooralsnog willen betwijfelen. Juist de klip, die gevaarlijk was voor de nieuwere denkpsychologie, om n.l, de aanschouwing nu ongeveer als quantité negligeable te gaan beschouwen, is niet altijd door haar aanhangers vermeden geworden. Maar dit belet ons niet de resultaten dankbaar te aanvaarden, die met name voor de natuurwetenschappelijk onderlegden geheel nieuwe gezichtspunten hebben geopend. BüHLER ') bracht twee gedachten tot een paar bijeen en las zoo 20 paren aan de proefpersonen voor, bijv.: Das goldene Kalb Naturgesetz — Der Ruf nach Metaphysik, Die Grossmacht Presse — Der Herdentrieb des Menschen, Die adelnde Macht des Gedankens — das Bildnis Kants. De taak was nu een verbinding („gedankhche") tusschen 2 leden dezer paren te verkrijgen. Het eerste lid werd voorgelezen en daarna moest het tweede Hd gereproduceerd worden. Gemiddeld gelukte dit in l?'—18 keer van de 20, soms werden alle 20 gereproduceerd. Zelfs den volgenden dag was dit mogelijk. Indien men dit beproefde met 20 zinlooze woorden, dan zou men een aantal herhalingen noodig hebben om 18 treffers te hebben. Men zou hier nog sceptisch kunnen vragen, of we niet met associaties te doen hebben, zou er geen successie in tijd zijn en aldus een associatie volgens contiguïteit ? Daarom werd een methode toegepast, waarbij van contiguïteit geen sprake was en hierbij bleek dat ook zonder haar de reproductie plaats heeft. Hoe vaak denken we niet bij het aanhooren van een voordracht of lezen van een boek aan hetgeen voorafging, of we moeten enkele dingen in de herinnering terugroepen om het verband te begrijpen. Geschiedt dit zoo, dat we telkens van het eene punt 1) Archiv für die ges. Psychol. Bd. XII S. 1.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 oktober 1916
Rectorale redes | 54 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 oktober 1916
Rectorale redes | 54 Pagina's