De noodzakelijkheid eener christelijke logica - pagina 38

28 schrijft haar dan ook aan de „bezinning" toe — toch is hier [j'; in de opvatting van de kennis subjectivisme en in de theorie ij omtrent de wet positivisme. Volledig individualistisch is echter geen van beide: HERACLITUS moge de boven-individueele eenheid van het idealisme verwerpen, toch staan volgens hem de menschen allerminst op zichzelf: ze zijn, integendeel, producten van de ééne Physis en ook hun strijd is meer een kosmisch proces dan één door den enkeling gewilde daad.

Anders staat het reeds ten dezen bij de Sophisten. Bij hen gaat het subjectivisme hand aan hand met een vrij consequent individualisme. Gespeend aan alle genealogisch besef 39), verwerpen ze voor het boven-organische leven ook iedere pseudo-genetische eenheid, niet slechts de Eleatische, maar evenzeer die van HERACLITUS: de individueele mensch wordt hier een individu. Daarom brengt volgens hen ook niet meer de ééne Physis de verschillende rechtsvormen voort: het positieve recht is h.i. een stel regels, door die enkelingen die de macht aan zich wisten te trekken, zonder eenigen anderen grond dan eigen wil aan de anderen I opgelegd: recht is dwang — de nomos staat hier tegenover de physis der overheerschten 4o). Hetzelfde activiteitsfanatisme leidt ertoe de kennis en de kennenden los te scheuren van de logische objectsfunctie, d.w.z. van de kenbaarheid der niet-menschelijke dingen 41). De gevolgen van deze ontkenning zijn waarlijk ontstellend: Met haar vervalt immers de logische samenhang tusschen deze dingen en den mensch. Natuurlijk allereerst de directe: de waarneming — bij HERACLITUS nog een analytische bezinning op de logisch-waarneembare verscheiden-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen