Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 64

56 Om kans van slagen te hebben, legde men zich met alle kracht toe op de aanwerving van één groote groep van burgers, wier aard, gevoelens en belangen reeds ontvankelijkheid voor de nieuwe leer deden onderstellen, en wier verspreiding, wier werk» kring inzonderheid, aanstonds veel, en staag doorwerkenden, in? vloed konden doen verwachten: de onderwijzers en de leeraren. ^"^ En inderdaad werden dezen in grooten getale gewonnen: de poli» tiek en anderszins radicaal en revolutionnair gezinden waren vrijwel allen binnen korten tijd felle, fanatieke voorstanders; en van de anderen voegden zich geleidelijk, op grond van simpele redeneeringen en schoonschijnende leuzen, verscheidenen bij hen. Verderen aanhang kreeg de beweging weinig of niet; maar met dit legertje, goed gedisciplineerd, doordrongen van machtsbesef en cultureele roeping, door streeling van wetenschappelijk zelf» gevoel nog verder aangevuurd, vielen, bij goede leiding, met fijne tactiek en vooruitziende strategie, wonderen te verrichten. Wie KoUewijn volgde, verkreeg het brevet van taaldeskundige en taal* geleerde, den eeretitel van deelhebber aan het „moderne taal* inzicht"; tot taalridder geslagen, mocht hij niet rusten, voor het veelhoofdig, en veelnamig monster, dat drie eeuwen lang den Nederlandschen taaltuin had geteisterd met zooveel onheil, was uitgeroeid: oorlog aan renaissance^grammatica, grammaire raison* née, regeldwang van spraakkunsten, geleerden^spelling, buigings* antikiteiten, geslachts»barbaarschheid, boekentaal, schrijftaal* begrip. Het is tegelijk een strijd voor de nieuwe opvoedkunde, en voor sociale rechtvaardigheid. Het volkskind zal men eerst in de nieuwe cultuur kunnen binnenleiden, wanneer dit bolwerk van het behoud is geslecht; en al de tot nog toe daaraan verkwiste tijd en energie zal vrijkomen voor „beter en hooger dingen". Ook eischt de democratiseering van onze maatschappij de verdringing van de deftige, stijve schrijftaal door „natuurlijker" toon. Bij democratische regeering of sociale woelingen, waarbij de onder* laag naar boven komt, evolueert de taal steeds sneller. ^"^ Klinkende leuzen werden uitgedacht en uitgegeven voor de propaganda; en eindeloos, zwaarwichtig en nadrukkelijk, her»

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen