Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 81

73 voor zich wel in de taal te kunnen ontberen; 10. de gemakkelijke, simpele, naïeve loochening van het noodzakelijke, en historisch bepaalde onderscheid van spreek? en schrijftaal; 11. het voorbij* zien van den zeer grooten taalconserveerenden invloed van de steeds omvangrijker wordende lectuur van het geschreven woord; 12 het negeeren van den grooten taalconserveerenden invloed, dien het onderwijs onder normale omstandigheden heeft, en steeds behoorde te hebben; 13. het onwaardige, ellendige beroep op het gemak en de tijdwinst van het opgroeiende geslacht (het beklagenswaardige volkskind) en den naar zooveel verhevener beschavingsarbeid smachtenden onderwijzer; 14. het te veel ver* geten, dat men zelf, het nu reeds oudere geslacht, nog teert op hetgeen men onder de algemeene heerschappij van de oude op« vattingen zich aan taalmiddelen heeft eigen gemaakt; dat men echter het jonge geslacht voor tekorten, leegten, haperingen, moeilijkheden, raadselen, verwarringen plaatst, waarvan men zelf den last niet of slechts zeer ten deele aanvaardt; 15. de leer, dat men gerust in volle gebruik zijnde woorden, vormen en construes ties kan uitbannen, als men daar een volkss of geleerden^groep mee kan tevreden stellen, omdat er vanzelf wel weer iets anders in de plaats komt; 16. de verwijzing naar andere talen om zulke amputaties als onschadelijk voor te stellen, alsof onze taal niet evengoed een gesloten systeem vormde, als Fransch of Engelsch; alsof zonder bezwaar naar eenig vreemd model hier een stuk en daar een brok zoomaar kon worden ingelapt; 17. de grondige* dachte, dat die taal de beste is, die met de minste en simpelste middelen ons in staat stelt ons te redden; 18. het dogma van de evolutie in de taal; en de lust om het tempo der vermeende op« stuwing naar een hypothetisch einddoel te helpen versnellen; 19. de valsche leuzen: taal is klank, alleen klank; taal bestaat alleen in den mond van den individueelen spreker; niet, nooit op zich zelf; 20. de evidente onjuistheid: er is geen rijker of armer taal; 21. de scheeve, tendentieuze voorstelling van de historie van onze taal en onze grammatica sinds de 16e of 17e eeuw. Hier zijn naar mijn gevoelen bijna alle practische en theoreti* sche dwalingen van de school van KoUewijn aangeraakt, de eene meer, de andere minder; zij berusten ten deele op verschil van levens* en wereldbeschouwing, ten deele echter ook op — mijn vriend B. moge het mij ten goede houden — rationaHstische dweperij en oncritisch doordraven op eenmaal, in jonger jaren, met geestdrift aanvaarde leerstelling en leergezag. Een derde grond, waarop een deel dezer dingen, met nog andere, welig willen tieren, is de halfs of heelbewuste demagogie; maar daarvan is hier bij Dr. B. geen sprake. Ik dien nog iets te zeggen over Dr. Bockwinkel's mij als over*

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen