Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 22
Rede bij de 54ste herdenking van de stichting der Vrije Universiteit te Amsterdam
14 bezig was, op de zoogenaamde punter, die hun echter overal ten platten lande nog de gewone toeschijnt, belangrijk veld te winnen; maar dat die thans weer op den achtergrond raakt, en dat wel: door den invloed van de scholen [die de alveolare r bevorderen]. Daar zit men nu. De evolutie van den eenen naar den anderen klank was al zoo ver voortgeschreden, inzonderheid in de groote steden — en daar vindt men toch het meest de algemeene be* schaving en „het algemeen beschaafd" —, en men was al zoo aardig doende, de spellingsconsequentie voor te bereiden. Kolles wijn vischt toch nog achter het net. Was men er iets vroeger bij geweest, dan had men om levende taal en taaiwaarheid hoog te houden, kunnen gaan schrijven, vereenvoudigd: sreeuwen, srik» ken, srijven. Dan ware thans wellicht deze overbodig geworden ch te gelijk met al die andere reeds officieel voor alle examens afgeschaft. En de scholen hadden zulke streken niet meer kunnen uithalen! Zulk een conservatieve dwang tegen spontane ont« wikkeling! Het onnoozele geval is belangrijker dan men mogelijk zal den* ken. Omdat de stoutste spreker, uit de Kollewijniaansche hoogte van „modern taalinzicht" oordeelend, toch het grootste ongelijk blijkt te kunnen hebben. Omdat een constateering van een Kolle* wijniaansch geleerde, gedurende 13 jaar in een zeer veel gebruikt academisch handboek gedrukt en herdrukt, bij zulke deskundigen onbekend blijven kan of onweersproken aanvaard worden, maar, herhaald door een antisKoUewijniaansch geleerde, terstond als absurd moet worden gebrandmerkt. Omdat hier een klankwijzi* ging, die alle kans heeft eerdaags door andere spelling te worden geregistreerd, plots binnen een periode van 25 jaar, niet slechts neiging blijkt te vertoonen tot vertraging of stilstand, maar duide* lijk kentert, en den weg terug inslaat. Omdat hier geen gestadig voortgezette, natuurnoodwendige evolutie is, maar inwerking van bewuste invloeden, nu dezen kant opstuwend, dan dien; want de huigsr hangt in haar verbreiding samen met slappe articulatie uit modezucht°°, en de alveolare werd hier door taaltucht hersteld. Het verschijnsel is ook interessant met het oog op algemeene
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1934
Rectorale redes | 142 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1934
Rectorale redes | 142 Pagina's