GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 10

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 10

Uitgewerkte rede ter gelegenheid van de 70e herdenking van de stichting der Vrije Universiteit

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

4

"^

verheven zou zijn. Hij achtte de souverein in uitdrukkelijke positie tegen MACCHIAVELLI onderworpen aan het ius naturale en het ius divinum. Hij achtte hem evenals ieder zijner onderdanen gebonden aan verdragen, die hij in tegenstelling tot de middeleeuwse Germaanse opvatting scherp van wetten als autoritaire ordeningen onderscheidde, en aan de grondbeginselen van het ius gentium. En al kon van een eigenlijk stellig volkenrecht in zijn tijd, waarin de staatsidee nauwelijks was doorgebroken, nog moeilijk sprake zijn, het lag zeker niet in de lijn van BODIN'S souvereiniteitsleer de volkenrechtelijke gebondenheid van de staat aan tractaten te ontkennen. Slechts de onderworpenheid aan een hogere overheid is volgens hem met het wezen van een staat onverenigbaar. Ja, Boom bedoelde zelfs niet het souvereine staatshoofd boven de zgn. „lois fondamentales" van de absolute monarchie te verheffen. De Franse koning is volgens hem aan deze fundamentele wetten gebonden, voorzover zij noodwendig aan het bezit der kroon inhaerent zijn, met name aan de salische wet voor de erfopvolging'^). Het adagium „Princeps legibus solutus est" was, gelijk bekend, ontleend aan de commentaar van de Romeinse jurist ULPIANUS op de lex Julia et Papia (1. i D. H l , 31) en werd in de latere keizertijd in absolutistische zin uitgelegd. Het was gemeengoed in de postglossatorenschool en in de opkomende humanistische rechtsschool van ALCIAT, Buoé en ZASIUS. En tegenover de extreem-absolutistische opvatting ervan, gelijk wij die b.v. in de rechtsschool van Toulouse onder de regering van FRANS I verdedigd vinden, stelde reeds ZASIUS op het voetspoor van de postglossator CiNus de uitlegging, zoals wij die later bij BODIN terugvinden ^) Ook CALVIJN, juridisch gevormd in de humanistische rechtsschool, heeft, gelijk BoHATEG tegenover BEYERHAUS overtuigend bewezen heeft"), niet slechts in zijn jeugdwerk de Seneca-commentaar, maar tot in zijn laatste geschriften, met name in zijn homilie over het eerste boek Samuel, aan de juridische geldigheid van het Romeinsrechtelijk principe volgens de door ZASIUS gegeven uitlegging, vastgehouden, al heeft hij in toenemende mate de nadruk gelegd op de zedelijke plicht van de vorst, zich ook zelf aan zijn positieve wetten te houden. Op dit punt betekende BODIN'S souvereiniteitsbegrip dus niets nieuws. Baanbrekend werd daarentegen de uitwerking, die hij gaf aan het begrip „hoogste macht". De een- en ondeelbaarheid der souvereiniteit verzet zich volgens hem tegen iedere beperking van de opdracht 't zij ' ) De bronnenplaatsen, die op al deze punten betrekking hebben, vermeldde ik uitvoerig in mijn aangehaalde verhandeling. 8) Zie de bronnenplaatsen in het hieronder geciteerde werk van BOHATEC S. 47 f. 8) JosEF BOHATEC Calvins Lehre von Staat und Kirche mit besonderer Berücksichtigung des Organismusgedankens (Breslau, 1937) S. 36 f.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 oktober 1950

Rectorale redes | 72 Pagina's

De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 10

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 oktober 1950

Rectorale redes | 72 Pagina's