De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 46

40

logische denkwijze evenmin als de volksrechtstheorie der Historische school voeren, zolang beide zich in het kader der dogmatische rechtswetenschap bleven voegen, welker begrippen en methode alleen voor het statelijk recht berekend waren. De laatste ontwikkelingsperiode van RUDOLPH VON JHERING levert hiervan het doorslaand bewijs '^). Want ofschoon v. JHERING, die aanvankelijk leerling van de Historistische school was geweest, in zijn laatste tijd een naturaKstisch-sociologische rechtsopvatting ontwikkelde, waarin het recht als een noodzakelijk product van de levensbelangen der maatschappij werd gevat, voerde hem toch de inpassing dezer opvatting in het kader van de normatief-dogmatische rechtswetenschap weer met volle zeilen naar het traditionele souvereiniteitsdogma terug. Het recht als uitdrukking van de levensvoorwaarden der maatschappij behoeft volgens hem voor zijn positieve verwerkelijking de staat als de monopolistische organisatie van de sociale dwang. De staat als machtsorganisatie bindt zich dan, evenals bij JELLDSTEK, zelf aan dit recht als „Norm oder Politik der Gewalt". De staat als hoogste machtsorganisatie is als zodanig souverein, zodat alle positieve rechtsvorming ten slotte weer van de souvereine staatswil afhankelijk wordt. De autonomie wordt op delegatie van de zijde van de staat teruggevoerd. En zo wordt ook in de definitie van het recht weer de souvereine staatsmacht opgenomen: „Recht ist der Inbegriff der mittels auszeren Zwanges durch die Staatsgewalt gesicherten Lebensbedingungen der Gesellschaft im weitesten' Sinne des W o r t e s " " ) . Geheel anders wordt dit echter sinds de opkomst van de eigenlijke rechtssociologie, die principieel met de dogmatische rechtswetenschap brak. Voorzover zij intussen consequent de positivistische natuurwetenschappelijk georiënteerde denkwijze volgde, die slechts een „causale verklaring" van het recht als maatschappelijk verschijnsel beoogde, kwam het juridisch competentieprobleem, dat immers tot de normatieve gedachtenwereld van de dogmatische rechtswetenschap behoorde, en daarmede ook het traditionele souvereiniteitsbegrip, in 't geheel niet aan de orde. Wanneer EUGEN EHRLICH in zijn Grundlegung der Rechtssoziologie het probleem van de bronnen van het recht ter sprake brengt, dan schakelt hij de eigenlijk juridische vraagstelling i.z. de ontstaansvormen, die de juridische competentie impliceren, nadrukkelijk uit. Hem gaat het om het opsporen van de feitelijke oorzaken, die bewerken, dat de mensen zich in de sociale verbanden in doorsnee naar zekere organisato^3) Een uitvoerige analyse van deze ontwikkelingsgang vindt men in mijn De Bronnen van het Stellig Recht (t.a.p. blz. 325 vlg.). '^) Der Zweck im Recht I S. 399.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen