GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

door J. C. RULLMANN.

II.

2. Disquisition historioo-theologica, exhibeiis Jo-, hannis Calvini tet Johiannis a L^asco de Ecclesia Sententiarum inter se clotolpösitioneim^ quam annuente sununiO' inumine„ ex auCtoritate rectoris magnifici P. L. Rijke, math, miagi., phil. nat. doet., in fao. disc. math, et p'hys. prof. ord., et nobilissimiae faeultatis theolojgiae decreto, pro Gradu Doctoratus, summisque in.Theologia honoribus 'ac pnvilegiis, , in Aoademia, Lugduno^Batava, ' rite et legitime consequendis, defendet Abrahamus Kuyper, Masioislusanus, die XX mtensis S, eptembris A MDCCCLXH, Hora ni. Hagiae Cotoitum ^.pud Martinum Nijhoff. Amstelodami apud Frederioum Muller. MDCCCLXE. Fiost octavo.

In de voorrede op deze dissertatie deelt de schrijver mede, dat hij oorspronkelijk voornemens was geweest oip een biografie van a Lasco te protooveeren. Maar de ernstige ziekte, die hlem tien miaanden aan de studie jonttrolk', en de oinmogelijkheid' oim' in den korten tijd, voor een proefschrift (aangewezen, het leven van a L'ascoi te beschrijven, hadden hem van dit plan doen afzien. Met vferlof van den Groninger Senaat had hij! uu, uit 'zijn antwoord op de prijsvraag zijn dissertatie gemaakt.

In tweemaal vijï hoiofdstukken wordt ach.tereenvoilgens eerst het gevdelen van Ca, lvijii en daarna dat van a Lasco gegeven:

1. de Ecclesia origine atque historia; 2. de Ecclesiae noüone; 3. de via ac ratione, qoibus Ecclesia operatur; 4. Ecclesiae regimen; 5. Ecclesiae erga dissentientes et magistratum relatio.

Tusschen 3 en 4 vindt men voor a Lasco nog een afzonderlijk' hoofdstuk, gietiteld: Ecclesiae socii.

Zijn conclusie vat Kuyper samen in de eerste stelling achter zijn proefschrift: Discrimien Calvini inter Lascique de Eoclesia sententiam' in eo maxime cernitur, quod ludaismi vestigia, quae in Romana Ecclesia supererant, ille plerumque letinuerit, [hic contra fundutus expellere conatus sit.

Op twee plaatsen vinden we in dit proefschrift melding gemaakt van Calvijns gevoelen aangaande de kerk als Oinze moeder (blz: . 14 en 26), woorden, die Kuyper ook was tegengekomen in The Heir o^f Redely f f e, de roman, die mee zijn bekéeiing bewerkte (Confidentie, blz. 43), en waardopr herstelling, van een kerk, die ons tot een micieder kon wezen, zijn levensdoel werd.

Merkwaardig is hog de 12e stelling aditer deze dissertatie. Ze luidt aldus:

„Spiritum sanctuta personam esse imniarito hodie a plerisque negatur".

Hieruit zou fmien licht op'maken-"d'at Kuyper toen reeds de persoonlijklheid van den H. G-eest beleed. In 'z'n later •ciollege-dictaat, De D e o I, blz. 175, deelt hijl echter mede, dat dit allenninst het geval was. Hij bedoelde hier volstrekt niet te zeggen, dat de H. G. met den Vader en den Zoon waarachtig en eeuwig God is; maar zijn redeneering was - aldus: God is Geest, en Hij is heilig; dus is. God een Heilige Geest.

Zóó Ihad Prof. Scholten geredeneerd in zijn „Leer der Hervormde Kerk". En zóó, onder SeÜoltens inspiratie, verdedigde nu ook Kuyper de stelling; : „Die Heilige Geest is een persoon".

Scholtens invloed op den jongen Kuyper is ook in , a, ndere opzichten' o-nmisfcenbaar. Zelfs de gelaatsuitdrukking van Kuyper hïerinnert a, an die y^an Schiolten, men zie sleciits Scholfens portret, geplaatst voor 'zlijn „Leer der Hervormde Kerk". Opk de stijl vertoont overeenkomst, met name in den streng4ogiscihen betoogtrant. En al heeft Kuypier nooit het God en mensch vereenigend monisme van Schol ten geheel aanvaard-, toch is hij' er tijdelijk door geboeid geweest (zie: Prof. Dr W. J. Aalders, in 'Onze E eu w, Aug; ustus 1921, blzi. 187 len '188, en Overdruk'-üitgaaf, blz. , 6 en 7). Bizonder echter heeft Scholten de studie van kerk en dogma bij Kuyper aangewakkerd. In dit verband zij ook verwezen naar de treffende opmerking van Allard Pierson, O u d e r e T ij d g © n oi o t en, blz. 200: „Voor de kennis van het, zeer weinig principieel verhand tusschen Reveil en Orthpdoixie, bhjft J. H. Scholten's voorrede voor de eerst© uitgaaf vaal zijn Leer der Hervorm'de Kerk (1847) het klassieke geschrift. Zo'nder die voiorrede van D: r Schoilten ware Dr Kuyper wellicht 'noioit geboren. Er moest, na die voorrede, iemand komen, die ernst maakte met hetgeen, waarvan juist die voorrede had aanigetoond, dat het Reveil er op het willekeurigst teee te werk ging. "

Pierson doelde hier blijkbaar op deze woorden uit Schiolten's voorrede (blz'. VI): . „Wij achten de historische studie der Gerefoi-mjeerde dogmatiek van het uiterste belang... in het bijzonder voior je^ugdige beoefenaars der Godgeleerdheid, die het oude supranaturalisme en rationalisme moede, eiene hbogere opvatting des Christendoms verlangten, en "die in dagen als de onze zoo licht gevaar loopen den schijn voor het wezen te huldigen en voor gereformeerd te, houden wat of in beginsel ongereformeerd is, of ten hoogste als een tijdelijke vorm behoort aangemerkt te worden, waarin zicilx het gereformeerd beginsel in den aanvang der Reformatie geopeïibaard heeft."

Wat eindelij, k de wetenschiappelijfce beteekënis van Kuypers proefschiift betreft, vergunne men ons nog deze uitspraak van Prof. Dr M. A. Gooszen teciteeren: „De dissertatie van dr A. Kuyper over het versdhillend ker'kbegrip van Calvijn en a La-scoi blijft hare volle waarde behouden" (Geloof en Vrijheid, 1894, blz. 562).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 oktober 1921

De Reformatie | 8 Pagina's

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 oktober 1921

De Reformatie | 8 Pagina's