KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

XI.

Over het gebeurde in Utcecjht biji de kerkvisitatie van 1868 was in couranten zooveel geartikeld en door loopend gerucht onder het kerkpubliek uitgestrooid, dat Dr Kuyper zich gedrongen voelde tot bepleiting in zijn vlugschrift, niet van wat uitgestrooid, maar van wat werkelijk gesehied was.

De inhoud zijner brochure, boven onder nr 9 genoemd, bestaat uit deze 5 hoofdstukken:

I. De Leugien in de Kerk. II. Wat 'is kerkvisitatie? III. De Synode len haar Regiemtent. IV. Wat Utrechts kerkeraad deed? [ V. Besluit.

De gang van het betoog was. aldus: Eerst werd gewezen oip het doodelijk gevaar, dat voor de kerk in haar verleugening bestond, en dus op den plicht, voor wie haar leven liefhad, onX dien leugenkanker uit te snijden. Door opensnijding van de wonde werd voorts de aanwezigheid van dat leugengif vooral in de kerkvisitatie geconstateerd, nadat vooraf physiologisch onderzocht was wat kerkvisitatie. zijn m'Oest in gezonden staat en daarna pathologisch, wat ze in de kranke Hervormde Kerk was geworden. Eindelijk werd als proeve van medicatie een verhaal gegeven van Utrechts poging om .het voortkankeren van, het bederf te stuiten.

De broichure verscheen einde Augustus 1868, en aanstonds bracht Dr Scihwar< tzi in een reeks Heraut artikelen de verschillende hoofdstukken ter Sprake, om aldus mede te we'rken aan de verspreiding van de daarin neergelegde denkbeelden. „Het kan zeer wel gebeuren", zoo stelde hij' voorop in De Heraut van 11 September, „dat ik hier en daar van Dr Kuyper zal moeten verschillen; dit neemt echter niet weg„ dat ik in den grond der zaak met hem' vereenigd ben; juist zoO' als ik niet altijid met zijn stijl ingenomen ben, al bülijk ik van gansclier jharte wat hij' zegt."

In hetzelfde Her autnimmier oordeelde de oude Dr Capadose, dat dit hoogst belamgyijke boek zijn reeds lang gekoesterde en ook openbaar gemaakte zienswijze .aangaande den treurigen toestand der zich noemende Gereformeerde Kerk, op' een zeer krachtige en onwederlegbare wijS; ie was komen bevestigen, waar hij in de voo'rrede van zijn: Of scheiden óf scheiding, had geschreven: „dé toestand des schijns, d.i. der leugen imoet ophouden, waar men de waarheid in alles wenscht te volgen." Dit '"fechreef Capadose in 1866, „en ziet nu", 'zoo roept hij dankbaar uit, „in 1868 de levendige, ktachti, ge, van diepie smart-we'kkende waarheid getuigende en tintelende woorden in de eerste dertig pagina's, dOor de zoo wel besneden pen van Dr Kuyper in zijn boek , ter neer geschreven, en wel o^nder het hoofd of opschrift van: de leugen in de kerk. Zie hoe die bekwame hand met Jiet soalpet gewaptend, niet hier en daar eenige afwijking van waarheid in het lichaam van die kerk aanwijst, maar een bederf do'or alle, spieren en aderen en zenuwen, ja tot het merg toe doordringende, als oorzaak van de tegenwoordige doodsgestalite opgeeft, namelijk de leugen."

De oude Barger besprak de brocjhur'e in De Vereeniging: , dl XXIII, blz. 242—248, en eindigde zijn artikel miet de bede: „Broeders, leden van het Classikaal en Prcïvinciaal bestuur, m wier vergaderingen ik vroieger zitting had, vergunt mij' u toe te roepen: „Handelt zachücens in dezen! Laat u niet gebruiken tot werktuigen van willekeur en 'geweld. Spreekt in het uiterste geval tot de Synode ook uw „non possumus" uit, en biddeai wij! Hxet Kuyper O'ver onze diepgieschókte kerk Jaiet: „Kyrie Eleysön, Heere, ontferin! u!" (Vergelijk hterbij De Heraut, 30 Oct. 1868, blz. 698).

Dr Bronsveld schreef m zijn Octoberkroniefc der Stemmen voior Waarheid en Vrede, 1868: „Gold het hier eene reoensie tei leveren, wij-zouden voor alle dingen onzie hulde brengen aan den stijl van Dr Kuyper, maar wij geven hier geen recensie... Toch wilden wij', si was hiet in het voorbijgaan, betuigen, dat de fraaiheid van zijn taal en stijl ons getroffen heeft." Doclh dan ter z; ake komendCj oordeelt deze kroniekschrijver, dat de daad van den Utrechtsehen kerkeraad, va-n Dr Kuyper, zijn goedkeuring niet kan wegdragen. „Is het 'konsekwent, is het wijs zoo op eenmaal, zoo op. één punt, zoo geheel alleen, een daad van verzet te plegen, die door de kerkelijke Ijesturen m'et stikwijgend voorbijgegaan kan worden. Wat toch zullen de gevolgen zijn? De kerkeraad van Utrecht zal worden gestraft, en niet onwaarschijnlijk is het, dat Dr Kuyper zal worden geschorst. En wat dan? ... Wal zal onze kerk, wat zal de goede zaak er door winnen, indien Dr Kuypier ontzet wordt van zijh ambt? Ik geloof, dat dit zeer weinig zou zijn. Diaarom hopen en bidden wij, dat de zoo noog geschatte Broeder 'er nog toe zal fc'unnen besluiten om terug te komien van zijn verzet tegen een bestuur, welks wettigheid wij 'dienen te erkennen." (Zie verder dezen jaargang der Stem'men, blz. 1033 en 1078).

Tegenoyer Dr Bronsveld, die beweerde, dat de kerkeraad van Utrecht gekomen was „in een staat van rebellie", hield Groen van Prinsterer, Bijdragen vOiOr Kerkgemeentelijk Overleg, IV, blz. 50, staande, dat integendeel de kerkeraad O'pkwam tegen een Synode, „die zelve tegen art. 11 rebelleert, èn op velerlei wijs, èn ook omdat ze, door het comediespel van haar kerkvisitatie, met de beüj'deniSy sedert een reeks van jaren, den sp.ot drijft."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen