KERKNIEUWS

GEREFORMEERDE KERKEN.

(Onderhoudende Art. 31 K.O.)

Beroepen te: Bergenthiim en Hasselt: J. F. Hey te Langèrak. Rouveen: C. Stam te 2e Exloërmond. Groningen: L. Selles te Steenwijk. Leiden: W. J. van Otterlo te Zuidhorn.

, . Aangenomen naar: Emmeloord (N.O. Polder): C. G. (nadere beslissing). Bos te Uithuizermeeden

• Bedankt voor: Zwijndrecht-Groote lindt: J. F. Sollie te Zoutespui. . Middelburg: J. F. Hey te Langèrak. iSTijkerk: D. v. Houdt te Rotterdam-Zuid.

— ADRESSEN. Ds E. H. Woldring is verhuisd van Kornhom naar „Nienoord", Leek (Gr.).

— AROM (Pr.). Na voorlichting door Ds A. Jagersma van Miimertsga heeft vrijmaking plaats gehad. Voorloopig onder leiding van den Kerkeraad van Harlingen, worden 's Zondags twee kerkdiensten gehouden in het Dorpshuis. •

— INSTITUEERING VAN DE KERK VAN ENKHUIZEN Op 14 Juli j.l. maakten zich te Enkhuizen „7 a 8 bezwaarden' (de uitdi'ukking is van Dr P. prins) vrij van de Synoüsbesluiten 1942-'46. Hoewel daarop tot nu toe slechts één vrijmakmg volgde. breid||e door overkomst van elders het aantal belijdende leden zich uit tot 16, en het aantal doopledan tot 7. Na ingewonnen advies van de Classis werden op 3 Nov. 2 ouderlingen en 1 diaken verkozen, die op 15 Nov. door aen consulent Ds Brink in hun ambt zijn bevestigd, waardoor de Kerk van Enkhuizen opnieuw werd ge'j'nstitueerd.

Precies een maand te voren was het 110 jaar geleden, dat de Gereformeerde Kerk van Andijk werd gesticht.

Volgens den geschiedschrijver R. Prins waren het 7 a 8 broeders die dit bewerl^stelligden, 7 a 8, want van den achtsten is hij niet geheel zeker. Eén van de zeven woonde „heel onder Enkhuizen". Daar kwam pas na 5 jaar een kerk.

Thans is de verhouding omgekeerd. ~Eén van de broeders die mee de kerk van Enlchuizen voortzetten in zijn historische gebondenheid aan Gods Woord, de Drie Formulieren van Eenigheid en de Dordtsche Kerkenorde, woont „heel op Andijk".

Moge het nu geen 5 jaar duren voordat ook de kerk van Andijk tot reformatie komt. ,

Het adres van Kerk en Diaconie is: Admiraliteitsweg 23, Enkhuizen.

— WONDERLIJKE KENTERING. Ds Meedendorp schrijft: 13 Nov. heeft het Hof te Leeuwarden behandeld de zaak van de kerkelijke goederen der Geref. Kerk te Assen. In 1944 kwam daar de scheuring door de schorsingen van Ds B. A. Bos' en enkele ambtsdragers.

Toen Ds Bos en de zijnen vroegen aan de „Synod." om een miimelijke» schikking betreffende de kerkelijke goederen werd dit geweigerd. Zelfs een tot 3 maal toe herhaald verzoek om een voorloopige schikking over het gebruik dar getmuwen, werd van de hand gewezen door de „Synodalen".

En nu voor het Hof te Leeuwarden 13 Nov. j.l. kwam de verrassende mededeeling van Mr Haan, in opdracht van zijn „Synod." lastgevers, dat zij aan de Geref. (onderh. art. 31 K.O.)het houden van den openbaren eeredienst niet onmogelijk zouden maken, maar bereid waren hun het medegebruik van één der Kerkgebouwen te geven; ook al zouden zij (de „Synod.") de beschikking over aHe goederen krijgen.

't Kan verkeeren! Wie weet, of hier ook, gelijk op meer plaatsen de houding van: alles pf niets, nog eens plaats maakt voor een mildere houding, van minnelijke schikking niet alleen over het gebruik, maar ook over de eigendommen der kerkelijke goedéren.

— DE KERKELIJKE SCHANDE IN LEIDEN. Het is bitter noodig, tegenover degenen die onder handhaving van ai hun daden, tobheen toon aanslaan, als was er nietè gebeurd, de feiten vast te leggen voor later. Een Dijdrage daartoe is geleverd m volgende „Toespraak namens den Kerkeraad", d.d. 27 Oct. 1946 gehouden bij het afscheid van Ds A. Veldman:

„Namens den Raad van de kerk van onzen Heere Jezus , _Christus hier in Leiden, wensoh. ik. Ds Vel.dman, nu U dit.deel van den wijngaard des Heeren gaat verlaten, om in een ander ' deel te gaan arbeiden, nog een enkel woord tot U te, richten.

GU zyt onze eerste predikant geweest na de •her-institueeriPT van de kerk van Leiden."

Aan dezen zin zit heel wat vast. De her-institueering!

Dat houdt in, dat de kerk van Leiden opgehouden had te voldoen aan de eischen, die art. 29 van onze Ned. GeloofsbeUjdenis stelt aan de ware kerk!: reine prediking des Evangelies, bediening van de sacramenten naar de instelling van Christus, zonder daar iets af- of ook aan toe te doen; en een gebruik van de kerkeUjke tucht, aUeen om de zonden te straf- ' fen, en niet die heiliglijk leven naar het Woord Gods. Toen gy dan ook, als voorganger, in die kerk, die kerk in den Naam des Heeren met woord en daad opriep tot reformatie, heeft zy geweigerd aan dien oproep gehoor te geven, en zü heeft U afgehouden van het HeUig Avondmaal en met ons allenl uitgeworpen. •

Ik wil met ü in het kort deze kerkgeschiedenis van de laatste jaren nagaan en op enkele momenten daarvan bijzonderlijk de aandacht vestigen.

Toen gy in het najaar van 1943 door de kerk van Leiden ber(pepen werd. was de kerkeiyke stryd reeds enkele jaren aan den gang. In Mei 1942 waren de later zoo berucht gewordfen leerbeslissingen genomen. In Juni 1943, dus enkele maanden vóór gy alhier beroepen werd, had de eerste revisie-synode haar arbeid aangevangen en in diezelfde maand reeds lïad zy gepubliceerd, dat zy alle bezwaren tegen de kerkrechtehjke beslissingen van haar voorgangster geheel en al van de hand gewezen had. Aan deze synode waren ook de bezwaarschriften, later gebundeld in de „Verklaring van gevoelen", toegezonden; ook Ds H. A. Wiersinga kende hun inhoud, daar hy lid van de Generale Synode was; de kerkeraad mocht dus niet zeggen: wU weten niet, wat er gaande is. Aan de hoor-commissie, die U in het najaar van 1943 een bezoek bracht, hadt gij, op haar vraag, duldeiyk en onomwonden meegedeeld, dat gy geheel en al achter de „bezwaarden" stond. En in de gemeentevergadermg in de Zuiderkerk, waar gy beroepen werd, heeft broeder van Anken den kerkeraad nogmaals duidelijk voor oogen gesteld, dat hy een „bezwaarden" predikant aan de gemeente ter verkiezing voorstelde, toen hy den voorzitter vroeg: , , weet de kerkeraad ook, dat Ds Veldman een „Schüderiaan" is? En de voorzitter van den kerkeraad, diezelfde Ds Wiersinga antwoordde toen, dat dit er'weinig toe deed; dat beide voorgestelde predikanten goed waren en dat de kerkeraad beiden (en dus ook Ds Veldman) ten-voUe kon aanbevelen!

Toen en zóó werd gy beroejien.

En op 2 Nov. 1943, byna '3 jaar geleden, aanvaardde gy Uw ambt als Dienaar des Woords van de kerk van Leiden.

Slechts zes weken later, op 15 Deo. 1943 werd door de Generale Synode de „teerling geworpen" in dogmatisch opzicht. De binding aan de leerbeslissingen van Mei 1942 werd uitdrukkelijk, tegen alle ingebrachte bezwaren in, gehandhaafd en geen candidaat tot den heiligen dienst mocht meer een kansel in de Gereformeerde kerken beklimmen, of hy was verplicht, alle kinderen, die in de kerken ten doop gehouden werden, te houden voor afreede •WEDERGEBOREN!

14 Jan. 1944 berichtte Prof. Schilder aan alle kerken, dat - hy door de absolute binding aan deze beslissingen de eenigheid 'T der leer in ernstig gevaar zag en da? hij zich, bi] zUn onderwiji aan de school der kerken omncgelijk zou kunnen houden aan wat de 'synode eischtc. Hy had dit 'ook aan de synode bericht, vóór de beslissing viel!

Toen begon da hetze tegen Prof. Schilder, aangestoken en verder aangeblazen door enkele Haagsche predikanten. Ondanks dit alles, bleef gy getrouw aan Uw eerst ingenomen standpunt, aan de oude leer; en gy verdedigde die, in de komend; maanden in don kerkeraad aan de hand van een door ü ingezonden bezwaarschrift tegen de nieuwe leerbeslissingen.

Toen pleegde de kerkeraad jegens U trouwbreuk! Want terwijl hy eerst, by Uw bevestiging als Dienaar des Woords, officieel, ambtelük verklaard had, by monde van het „Bevestigingsformulier", „dat er in Uw leer of leven niets was, waarom gy niet bevestigd zoudt kunnen worden", begon hy U nu te vermanen, dat gy U op een dwaalweg bevond. Hij begoii nu van U te eischen, dat gy verloochenen zoudt, wat hü slechts enkele maanden tevoren in U, als zuivere leer, overeenkomstig het Woord van God, welbewust aanvaard had!

Het waren voor U moeiiyke, zenuwsloopende maanden; temeer, waar een ernstige ziekte eerst Uw vrouw en toen U aantastte, waardoor gy byna een half jaar aan Uw vollen ambteUjken arbeid onttroklcen werd. En toen de stryd het felst werd, hadt gy nog nauweUjks Uw oude krachten herwonnen. Van Uw ziekbed immers hadt gü Uw bezwaarschrift den kerke- ' raad toegezonden!

wy danken God, dat Hy U desondanks, standvastig deed biyven, temeer, waar gü stryden moest tegen een numerieke overmacht.

Tenslotte kwam het zóóyer, dat de kerkeraad U op 2 Sept. 1944, slechts 10 maanden, nadat hü U met open armen ontvangen had, schorste in Uw ambtelijken dienst! En op 23 Sept. ontving gü dit schryven van den kerkeraad:

„De kerkeraad draagt nuj op, U hierby voorloopig te berichten, dat de (31assis Leiden der Gereformeerde Kerken In Nederland, in haar vergadering van Donderdag 21 September 1944, op voorstel van onzen kerkeraad, besloten heeft U, op grond van art. 79 en 80, uit Uw ambt als Dienaar des Woords van de Geref. Kerk van Leiden te ontzetten."

De trouwbreuk was nu tot het uiterste doorgetrokken.

De oude leer was verloochend: zooals ik reeds zeide: uit de, ter Synode ingediende bezwaarschriften, die den kerkeraad •via Ds Wiersinga bekend moesten zyn geworden, wist de kerkeraad, vóór hij U beriep, wat gy leerde en hü beval U'W candidatuur aan! Hü aanvaardde 'Uw antwoord: „Ja ik, van ganscher harte", op de 'vraag, of gü aUe leeringen verwierp, die tegen de volkomen leer dar zaligheid stryden. Nu ineens verklaarde hy U voor afwykend in de leer, en stootte U uit Uw ambtsbediening, hoewel gy dezelfde leer getrouw gebleven was!

Het kerkrecht was verder verloochend, want gü was verplicht geworden ten uitvoer te gaan leggen, besluiten van meerdere vergaderingen, óók al zoudt gü voor UzeU meenen, dat de besluiten strijdig zün met Gods Woord! Bovendien had de Classis Leiden U afgezet, „op voorstel van den kerkeraad"; de meerdere vergadering alzoo doende, wat Jes kerkeraads was!

En met de kerkeUjke tucht was gespeeld, want men had U zelfs afgehouden van het Heilig Avondmaal! Uitgeworpen als Dienaar des Woords!

Spoedig daarna ook uitgeworpen als lid der gemeente. Dit lot deelde gy met een zes-tal broeders ambtsdragers: de ouderlingen, v. d. Berg, Van Kamp en Van Steenwük, en de diakenen v. d. Heide, Kwaadgras en Terpstra; allen hier aanwezig.

Immers toen wy allen aan onzen kerkeraad berichtten, dat wy deze en dergeUjke daden van den kerkeraad en van de meerdere vergaderingen niet konden houden, om des conscienties wille, als in overeenstemming met de wet van Christus, deden wij dat, niet ui strijd met, maar juist ons baseerende op het fundaraenteele art. 31 der Dordtsche Kerkenordening, in een Acte — niet van afscheiding van de kerk, —, maar alleen van vrijmaking! van dergehjke zonden. Maar al spoedig kregen wy die Acte terug, o.a. met de bemerking, dat er 7 namen van personen op voorkwamen, die geen lid waren van de kerk! Die 7, wie waren dat? Dat was gü. Ds Veldman en broeders V. d. Berg, v. Kamp, v. Steenwyk, v. d. Heide, Kwaadgras en Terpstra!

wy aUen echter, hoewel wü reeds een paar maanden gescheiden vergaderden en gemeld hadden, de ambtsdragers, die, door op zulk een kerlcverscheurende wüze de kerk te regeeren, hjnrecht tegen de wet van Christus inguigen, niet meer als wettige ambtsdragers in Christus kerk te kurmen erkennen, vrarden dus nog wél als leden der kerk beschouwd.

Slechts enkele maanden later zouden ook wy uitgeworpen worden. Uitgeworpen; want een andere, passende naam, is ook aan die daad niet te geven. '

wy werden toch behandeld, alsof wü leden waren van een vereeniging; waar men royeeren kan, wien men als lid te lastig vindt.

Wat geschiedde? Van oiK werd geëischt, dat wü onze handteekeningen zouden terugnemen van onder de Acte van Vrümaking. Maar zag men dan niet, dat dat ons onmogelük vras? Dat wü Jan .opnieuw gebonden zouden worden onder tiesluiten, die wü, naar onze heiligste overtuiging in stryd wisten te zün met Gods Woord? En dat wü op deti kerkeraad en op * meerdere vergadering bewüzen wilden? Dat wü dan mede verantwoordelyk zouden worden voor al het om^cht; dat reeds geschied was in schorsing en afzettingen van toen reeds honderden ambtsdragers? Dat wy dan noodeloos prUsgaven ons fundamenteel recht, ons in t.it. 31 der K. o. gegarandeerd?

Maar toen wy dat weigerden, toen kregen wü, ge weet dat nog wel, omstreeks Maart en AprU' 1945 allen het briefje thuis van den kerkeraad: „Gü zyt, met Uw gezin geschrapt van de ledeniyst onzer kerk".

Geschrapt van de ledeniyst! Zonder dat de kerkeiyke tucht ten einde toe doorloopen was! Opnieuw een spelen met de tucht!

Als een kerklid afdwaalt, moet het, als het schaap uit Jezus' geUjkenis, door de kerkeiyke tucht, opgezocht worden; er moet voor hem gebeden worden; het moet vele malen vermaand worden, terug te keeren van zyn verkeerden weg. Biyft het echter, ondanks al die zoekende liefde, doorgaan op den verkeerden weg, dan volgen de bekends trappen der kerkeiyke censuur: de afhouding van het Heilig Avondmaal, de bekendmaking van den naam van den zondaar aan de gemeente; tenslotte, als niets helpt en er consekwente volharding is in de zonde: de afsnijding van de gemeente door den christeyken ban.

In dit aHes Is de kerk zeer geduldig; zy overhaast niet: zU

geeft flen afdwalenden ruimschoots den ttjd, kon het den Heere behagen, zich van zijn afdwalingen te bekeeren. Want de kerk zoekt, ook, ja juist in de kerkelijke tucht, niet af te stooten, maar te behouden!

Helaas onttrekken velen zich aan de kerkelijke tucht, door te bedanken als lid van de kerk. Dan zet het afdwalende schaap zelf een streep onder zijn kerkelijk levsn.

Dat deden wij echter niet. Wij wilden niet bedanken voor de kerk. Wij wilden lid blUven en zóó de kerk reformeeren.

Heeft de kerkeraad echter geduld met ons gehad? Heeft hij ons, tot het uiterste toe, door de toepassing van de kerkelijke tucht trachten te behouden?

Geen sprake van! Toen de kerkeraad nauwelijks aan de uitoefening van öe tucht begonnen was, (en dan nog verl< eerd! Want men ging niet de zonde straffen, maar juist hen, die getrouw bleven aan de oude gereformeerde leer en regeering der kerk!), toen royeerde men ons, zooals men op een , 'ereenlguig leden royeert

Men gooide zijn eer als kerk weg; men ^edrbeg zich wereldsch Ris op een vereeniging.

De eenige, geoorloofde kerkelijke tuchtweg was glad verlaten, de kerkeraad handelde met ons op plat-wereldsche wijze; hU wierp ons uit!

Toen waren gij en wij In gelijke omstandigheden gekomen. Beiden, uitgeworpen!

Maar trouw gebleven aan de aloude belijdenis, trouw gebleven aan öa regeering der kerk, zooals die is naar de Schriften.

Zeker, wij moeten belijden, in onzen strüd was ook veel zonde: wat hebben wij niet vaak geaarzeld, of zijn door een verdraaide voorstelling van zaken door onze tegenpartijders aan het twijfelen gebracht; wat ontwaakte er in ons hart niet vaak een onheilige toorn tegen onze broeders, die ons uitgeworpen hadcisn! Die zonden moeten wij met berouw voor den Heere belijden!

Maar onze zaak stond recht en staat recht! En dienaangaande kunnen en mogen wij voor den troon der genade verschijnen en roepen: „twist Gij onze twistzaak, o Heere", Want: „Om Uwentwü dragen wij versmaadheid". (Ps. 69.)

En de Heere hééft onze twistzaak getwist. Alom in den lande, in veel sneller tempo dan ten tijde van de Afscheiding, heeft de reformatie der Kerk om zich heen gegrepen; en is nieuw geestelijk leven, in getrouwheid aan de Schriften alleen, opgebloeid.

De kerken van onzen Heere Jezus Christus hebben zich opnieuw geïnstitueerd.

Daar danken wij God voor.

En nu staat gij, onze eerste predikant na de her-lnstitueering op het punt van ons heen te gaan.

En nu üou ik Icunnen gaan zeggen: zus en zoo zijt gy geweest en dat en dat hebt gü allemaal gedaan. Ik zal dat niet doen; het werkt zoo spoedig ijdelheid in de hand.

God de Heere is de rechtvaardige Rechter; Hü zal uw werk van deze 3 jaren oordeelen. Hij gat U deze schapen; Hij 'zal ze ook van Uwe hand eischen!

Hij gaf deze schapen ook aan die andere herders, die niet getrouw gebleven zijn; Hij zal U allen, ook van hun hand eischen!

Toets U zelven nauwlettend; en God geve, dat gü U dan sterken moogt in 2.jn Woord: „Die wél gediend hebben, ver» krijgen zlchzelven een goeden opgang, en veel vrijmoedigheid in het geloof, hetwelk is in Christus Jezus".

Tenslotte nog een woord tot U, gemeente, Ds en Mevrouw Veldman ga, an van ons heen; en zooals gij vanmorgen gehoord hebt, zijn wij ten derden male in ons beroe» pingswerk teleurgesteld.

Nu den moed maar opgeven en bü de pakken neer gaan zitten? En zeggen: „de Heere hoort ons niet? "

Niet alzoo, mijn broeders en zusters, want gij zoudt op deze wijze niet uit het geloof spreken, maar als dwazen.

O zeker, wij weten niet, wanneer wij weer een eigen predi» kant zullen krijgen; en wij weten evenmin, wie dat zal zün.

Wat wij echter wèl weten, is, dat waar twee of drie ia Christus' Naam vergaderd zijn. Hij in hun midden is. Welnu, wij leven door het geloot in deze wetenschap, dat wij In Zijn Naam vergaderen.

Hy, onzichtbaar In ons midden, de voorgaande dagen; evenzoo de volgende dagen.

Hij waakt over Zijn kerk, Hü behoedt haar; Hü bewaart haar; Hü weidt haar!

Zingen wij daarom, niet als treurenden, doch met opgeheven 'iiofde, in het geloot, Ps. 103 vers 9:

Maar 's Heeren gunst zal, over die Hem vreezen, In eeuwigheid altoos dezelfde wezen; Zijn trouw rust zelfs op 't late nageslacht. Dat Zün verbond niet trouweloos wil schenden, Noch van Zün wet afkeerig d' ooren wenden. Maar die, naar eisch van Gods verbond, betracht."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen