Wijzigingen Handboek 1950

lz. 19 MURMERWOUDE. Adres kerkeraad: P. Lijzenga.

lz. 62 DEN HELDER. Adres kerkeraad: H. Koops, Ankerpark 21. Tel. 2675. Diaconie: L. Koom, Beukenkampstraat 3.

ZUIDEMA EN DONNEK.

Ds G. Visée schrijft in „De Poortwake":

In mijn vorlgen brief schreef ik, dat Prof. Zuidema in zijn brochiiire over liet boek van den Heer Zijlstra tegen windmolens vocht; den Heer Zijlstra van alles laat zeggen, dat hij nooit gezegd heeft en daartegen als tegen échte stellingen van het Gereformeerd Politiek Verbond te velde trekt. Herhaaldelijk suggereert hij zijn lezers, dat de Heer Zijlstra met hulp van den sterken arm der overheid aan de vrijgemaakte Gereformeerde Kerken een allesbeheersciiende positie in Nederland zou willen geven. Zooals voor vijftig jaar de liberalen de kiezers bang maakten door te zeggen: Als die Kuyper de baas wordt, dan moeten jullie 's Zondags allemaal twéé keer naar de doleerende kerk!

Intusschen heeft de Heer Zijlstra nergens de vrijgemaakte kerken in dit verband genoemd. Maar als Prof. Zuidema ergens leest „de kerk", „de ware kerk", dan denkt hij: „o, dat is de vrijgemaakte kerk!" en hij spreekt ergens zelfs van „tyrannie".

Maar de Heer Zijlstra gaf een studie over „schriftuurlijke beginselen voor het staatsieven" en heeft ovei de toepassing van deze beginselen bijna niet gesproken. En een beginsel en zijn toepassing zijn twee. Dat weet de Heer Zijlstra ook wel. Op pag. 414 haalt hij met instemming het woord van Lohman aan: „het stellen van het beginsel heeft met de toepassing niets te maken".

Maar door de zaken zoo voor te stellen, alsof de Heer Zijlstra overal, waar hij sprak over de kerk, aan de vrijgemaakte kerk heeft gedacht, misteekent Prof. Zuidema volkomen Zijlstra's werk. Zijlstra gaf beginselen en als deze beginselen schriftuurlijk zijn, dan gelden ze in Amerika even goed als in Nederland.

Dan is Prof. Dr A. M. Donner in Bouwen en Bewaren over Tenzij schrijvende — 28e Jrg., No. 12 - 23 Juni 1950 — op dit punt heel wat voorzichtiger. Hij trekt uit Zijlstra's werk een conclusie. Hij schrijft: „Een eenvoudig mensch kan niet anders denken of dat beteekent dat de Overheid en de staat nu ook de geïnstitueerde Kerk niet zullen mogen gelijkstellen met valsche kerken. Dat wij eigenlijk moeten komen tot een offioieele kerk en handhaving van de beide tafelen der Wet met de zwaardmacht".

Hier heb je te doen met een conclusie, die Prof. Donner uit het boek Tenzij trekt. Een valsche conclusie. Want Prof. Donner stelt het voor, alsof de Heer Zijlstra zou willen, dat de overheid met geweld haar onderdanen zou dwingen de beide tafelen van de Wet van God te onderhouden. Zoo op de manier van „de natie wordt gekerstend bij de wet". Heel dien onzin vind je in Tenzij niet. Wel het omgekeerde, dat het zwaard der overheid niet kan wat God de HEERE alleen vermag door Zijn Geest en Woord.

Maar Prof. Donner is zoo eerlijk te zeggen, dat wat hij uit het boek van Zijlstra concludeert in het boek zelve niet staat: „De Heer Zijlstra echter trekt die conclusie niet. Hij komt weinig aan de practijk toe. Meestal blijft het erbij, dat hij zegt, dat zijn uitgangspunten van eminent belang zijn voor het staatsieven" (blz. 187, 2e kolom).

Prof. Donner beklaagt zich hier min of meer, dat de Heer Zijlstra zoo weinig aan de practijk toekwam. Men zou zoo zeggen: dat is in een boek, dat beginselen wil geven niet zoo vreemd.

Prof. Zuidema echter doet alsof hij van een staatspractijk naar het model-Zijlstra alles weet, alsof hij het zóó maar uit Tenzij heeft overgeschreven en hij rilt er van: als die Zijlstra eens baas werd Je moet er niet aan denken! Brrrr

Door Donner's critiek is Zuidema geoordeeld! Lijkt ons juist gezien.

HEELE EN HALVE FILOSOFEN.

In hetzelfde artikel zegt ds Visée:

Uit welken geest intussen ook Donner's critiek is, blijkt uit het slot: „Het onverantwoorde en speculatieve geschrijf van een aantal heele en' halve theologen en philosophen heeft hem het hoofd op hol gebracht"...... „Daarom degenen, die de Heer Zijlstra als leidslieden hebben gediend, hebben aan dit boek meer schuld dan hij. Aan hen bevelen wij het hartelijk ter lezing aan. Dat zij er lering uit trekken mogen". Zie zoo, nu weten we het!

Dat is nu eens echt professorale critiek.

Prof. Donner schrijft in Bouwen en Bewaren drie en een halve kolom yol over dit boek. Op niet één kwestie, in dit boek aan de orde gesteld, gaat hij serieus in. Hij decreteert alleen: de Heer Zijlstra kent de zaakjes niet! De Heer Zijlstra is eigenlijk een soort analphabeet. Loopt onbekookt achter „heele en halve theologen" aan. Die hebben den armen man het hoofd op hol gebracht, weet u?

Prof. Donner heeft het zélf gezegd.

't Schijnt toch ook in de A.R.-partij niet altoos „botertje tot op den bodem" geweest te zijn. Want men heeft daar zóó'n man, die de zaken niet „heel grondig kent" vroeger maar jaren lang naar de Kamer afgevaardigd en hem naast Colijn en Anema de redactie van „De Standaard toevertrouwd! Maar het zal met Zijlstra wel misgegaan zijn met de Vrijmaking!

Beweren is geen bewijzen. Overigens wou ik, dat Donner eens de rapporten van 1944 bekeek.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen