VU Magazine 1974 - pagina 193

Verbolgen Van Gogh aan Van Rappard:

'Ik ken geen droger wiendschap dan de nwe' 'Zoo werd Van Rappard de eerste en ook vrijwel de eenige die - in dien tijd - in Vincent's talent geloofde. En zoo ontstond een wederkeerige bewondering en vriendschap, die vijf jaar duurde, tot Vincent haar bruusk verbrak, ontstemd over aanmerkingen van Van Rappard op zijn teekeningen. Aanmerkingen, door den akademischen Van Rappard in volle eerlijkheid gemaakt, maar die door de autodidakt Vincent, baanbreker van een nieuwe richting, niet wilde en niet kón aanvaarden', aldus de auteur Johan de Meester bij de opening van de laatste tentoonstelling van het werk van A. G. A. ridder Van Rappard, op 16 mei 1931. Als bijzonderheid kan nog worden gemeld dat De Meester enige ogenblikken na het uitspreken van zijn rede overleed. Uit zo'n citaat kan nog eens blijken hoezeer Van Rappart voortleeft in de schaduw van de meester: Van Gogh. Wanneer men zich zijner herinnert is dat, omdat hij (correspondentie-) vriend was van Van Gogh; omdat deze in brieven aan derden lovende opmerkingen maakte over Van Rappards werk. Dat werk

O

zelf is nagenoeg vergeten en bestudeerd werd het nooit. Een bescheiden positie in de kunsthistorie, voor een bescheiden mens. 'Het was de schroom zijner eerlijkheid, die hem bedachtzaam deed zijn, omzichtig, hem verbood ooit ergens een slag naar te slaan', zo typeerde De Meester. Een man met weinig vrienden, een man die weinig te koop liep met zijn bezigheden, een man van wie de brieven die hij schreef, verdwenen. Van Gogh bewaarde ze niet (één uitzondering: 24 mei 1885 leverde Van Rappard dermate ongezouten kritiek op een litho van Van Gogh dat deze de brief boos terugstuurde, waarover straks meer. Van Rappard bewaarde deze brief even nauwgezet als de brieven die Van Gogh hem schreef) en De Meester verbrandde een zeventigtal brieven die Van Rappard hem in de loop der jaren had geschreven, toen hij een keer ging verhuizen. Veel toelichting of commentaar van de kunstenaar zelf op zijn werk is er dus niet. Jammer, want merkwaardig is namelijk, dat deze telg uit de betere kring zijn onderwerpen zoekt bij de 'gewone

In het Rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam zal van 2 mei tot 15 juni een overzichtstentoonstelling worden gehouden van het werk van Anthon G. A. Ridder van Rappard (1858-1892). De tekeningen en schilderijen die daar te zien zullen zijn, werden verzameld door Jaap Brouwer, Jan Siesling en Jacques Vis, studenten kunstgeschiedenis aan de VU. Het idee om aan Van Rappards kunst aandacht te besteden rees in eerste instantie bij Jaap Brouwer, afkomstig uit Gorkum, alwaar een naamgenoot van de kunstenaar als roemrucht burgervader jarenlang het bewind voerde. Ruim twee jaar geleden werd begonnen met verzamelen. Doel was toen nog een expositie te houden in het Exposorium van het studentenwooncom-

man' bij wevers, spinsters, inwoners van het oudeliedengesticht, tegelschilders. Bovendien is hij vrijwel de enige negentiende eeuwse kunstenaar in Nederland die de industrie als onderwerp kiest. Op zijn bekendste schilderij staat een steenfabriek afgebeeld; soms wordt het als illustratie gebruikt bij verhandelingen over de economie in de vorige eeuw. Ongeveer een zesde van alles wat Van Rappard tekende of schilderde, vervaardigde hij in zijn laatste jaren in een Haarlemse katoen ververij. De organiserende studenten zien als tweede belangrijke reden (de eerste is toch, dat hij heeft bij te dragen aan een vollediger begrip van Van Gogh) waarom Van Rappard mag worden gezien, het feit dat zijn werk zo 'documentair' van karakter is. 'We pretenderen niet in Van Rappard een meester te hebben herontdekt; we willen alleen zeggen dat dit óók bestond. In de jaren-tachtig van de vorige eeuw bestond er een groepje schilders, niet alleen Van Rappard maar ook een paar van zijn vrienden, dat zich nogal conformeerde aan de traditie en die

plex Uilenstede. Er werd naar gestreefd het gebeuren te laten samenvallen met de opening van het Van Gogh-museum. Een van de redenen waarom dat plan geen doorgang kon vinden, lag in het feit, dat de opening van het museum werd uitgesteld. Belangrijker echter was, dat de hoeveelheid verzameld materiaal te omvangrijk was geworden om op Uilenstede te kunnen worden ondergebracht. Er is in een later stadium sprake van geweest de expositie te laten samenvallen met de opening van het hoofdgebouw van de VU. In hooggeplaatste VU-kringen was men echter van oordeel, dat Van Rappard, hoe belangwekkend hij uit kunsthistorisch oogpunt ook mocht wezen, hij toch minder geëigend was om te worden ten-

toongesteld bij een evenement als de opening. De organiserende studenten konden zich in dit standpunt verplaatsen en stapten naar het Van Gogh-museum, dat zich bereid verklaarde. Geen wonder. Van Rappard was immers bekender geworden vanwege zijn correspondentie en vriendschap met Van Gogh dan wegens zijn schilderkunst. Met Jan Siesling en Jacques Vis had VU-magazine een gesprek over beide kunstenaars. Bovendien schreven ze voor Museumjournaal en Vincent-bulletin een artikel over Van Rappard. Uit beide bronnen - en uit de briefwisseling van Van Gogh aan Van Rappard - is het verhaal dat hiernaast staat, geput.

35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen