VU Magazine 1974 - pagina 284

kommunes, of -fabrieken. De Leidse sinoloog prof. Zürcher, had me van te voren het advies gegeven om niet alleen twee oren te gebruiken, maar vooral ook de ogen. En dan heb je genoeg de gelegenheid, al rijdend in je busje naar een buitenwijk van Shanhai of naar een kommune op het platteland, om door de poorten, de huizen of zijstraten waar je inkijkt, te zien dat de leef- en werkomstandigheden allemaal niet zoveel van elkaar verschillen. Hoofdindruk: een land waar iedereen er goed gevoed en behoorlijk gekleed bij loopt (zij het natuurlijk nog al uinform, behalve de kinderen, die er over het algemeen nogal kleurig bij lopen), waar enorm hard gewerkt wordt (dat is alge-

is dat het belangrijkste? Het kan best de balk in onze eigen Westerse ogen zijn, die maakt dat de redelijke levensstandaard en het betrekkelijke geluk van die honderden miljoenen met zo'n gemak over het hoofd gezien worden.

Maoïsme Eén ding is zeker. Het heeft allemaal niet zoveel te maken met onze koudeoorlog shablones; en nog minder staat of valt het Maoïsme in China met de nuances die gesprekspartners op forumdiscussies in Nederland t.a.v. het Maoïsme innemen. Een gigantisch land is - tot nog toe - uit gigantische problemen gekomen met dit systeem, en zal er - al of niet - mee doorgaan. Onafhankelijk van

" . . . Ik houd van onze grote leider Mao Tse Toeng." een voorstelling van de Peking Opera met als achtergrond het geboortehuis van Mso Tse Toeng.

meen bekend) en waar men een prettige en hulpvaardige manier van omgang met elkaar heeft (minder algem.een bekend). Hoofdkonklusie: wat zich hier in de afgelopen decennia voltrokken heeft en zich nog steeds voltrekt is een zegen voor honderden miljoenen mensen. Met alle nadelen die er aan vastkleven: de geringe geestelijke vrijheid, de indoktrinatie, om nog maar te zwijgen over het vele bloed dat er gevloeid is (maar hoeveel bloedvloeien heeft dit bespaard?). Het moet voor een intellectueel die alle goede dingen van het Westen gewend is, geen pretje zijn zijn leven hier door te moeten brengen. Zijn bibliotheek zou hij ineen zien schrompelen tot de werken van voorzitter Mao (met alle goeds wat er over gezegd is) en een handjevol Marxistische Klassieken (inclusief Stalin, die nog steeds hoog genoteerd staat). Maar 30

de meer of minder genuanceerde instemming van buiten. (Deze onafhankelijkheid is misschien wel een van de meest karakteristieke trekken van de gehele onderneming.) Een andere zaak is, dat de hele wereld. Chinezen, en niet-Chinezen, alleen maar gediend is met begrip over en weer. Wat ik zeggen wil is dat het een te belangrijke en te serieuze onderneming is dan dat men haar kan benaderen vanuit de luxeproblematiek die ideologische diskussies bij ons vaak bepalen. Het is in de eerste plaats een te belangrijke en serieuze zaak (op dit serieuze karakter komen we aanstonds terug) voor de Chinezen zelf. Maar dat is het ook voor de buitenwereld. Het is dat door het botte feit dat het hier om een enorme bevolking gaat, die zich hierdoor èn door haar harde werken een centrale plaats aan

het verwerven is in de wereld. Het is dit ook door de inherente betekenis van de ideologie van waaruit dit alles plaatsvindt. Meer dan een reisverslag zal dit verhaal een beschouwing over deze ideologie zijn, over de idealen en strevingen waar je je als buitenstaander zoveel mogelijk in hebt geprobeerd in te leven. Het was dit element dat mij het meest intrigeerde, vanwege het debacle van de eigen Westerse ideologie bij de oplossing van de derde-wereld-problematiek in de eerste plaats, maar ook van de eigen problemen.

'Serve the people' Hoe deze ideologie te karakteriseren? Natuurlijk, in de eerste plaats als een Marxistisch-Leninistische. De grote voorzitter laat hier ook geen misverstand over bestaan. Het befaamde rode boekje begint met de volgende woorden: 'De meest essentiële kracht die onze zaak leidt is de Chinese Kommunistische Partij. De theoretische basis die de richtlijn vormt voor ons denken is het Marxisme-LeninismeJ Maar dan toch een Marxisme-Leninisme met een aantal uitgesproken accenten, vaak verwoord in pakkende, in het Chinees naar het schijnt nog pakkender, slogans. 'Serve the people' is er zo een, en zeker niet de onbelangrijkste. (De lezer moet de Engelse verwoordingen maar nemen voor wat ze zijn. De diskussies liepen via deze slogans. En zo zijn ze ook verder blijven hangen). Bij mij kwam het in ieder geval over als het hart van het evangelie. Niet alleen omdat ik de spreuk op een gegeven moment overal zag staan: boven scholen, in fabriekshallen, op hoeden zelfs (dat komt mede doordat ik toevallig de karaktertekens herkende - dan ga je er speciaal op letten), het bijzondere is echter, dat je uit het gedrag van de mensen dat je waarneemt en uit de gesprekken die je met ze voert, merkt dat ze deze spreuk heel erg serieus nemen. 'Met geheel hun hart' zou men haast zeggen. 'Met hart en ziel' luidt inderdaad de letterlijke tekst. Nu zit hier natuurlijk een heel stuk regie van bovenaf achter. De enige films die men te zien krijgt zijn naar onze smaak vrij melige parafrases op dit thema. Zelfs de meer persoonlijke affekties die er in te zien zijn lopen via deze band. Voor ons westerlingen, met onze achtergrond, natuurlijk weer niet om te pruimen. En toch, spontaan of geregisseerd, misschien geven accenten als deze net dat emotionele element dat onze westerse sociale ethiek over het algemeen mist. 'Ik houd van onze grote leider Mao Tse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen