VU Magazine 1974 - pagina 80

eOIO AFeiSSHIRMD

waarom mensen het werk neerleggen wanneer er van buitenaf gezien, alleen maar sprake is van een voorwendsel om te kunnen ontsnappen aan de eentonigheid van een onnatuurlijk bestaan.'

Aanpassing

ETTIfSCil i liatili UyfCfiViU nitllRCII

De aanpassing van de arbeider aan zijn machine, of, ruimer gezegd: aan 'de Industriële ontwikkeling', was al veel eerder aan de orde gesteld door bijv. de bedrijfsgeneeskundigen en aanverwante professies. Ze werden geconfronteerd met het feit dat, met wetenschappelijke voorzichtigheid geschat, twintig tot vier en veertig procent van de fabrieksbevolking te lijden had van stoornissen op psychisch gebied. M. R. van Alphen de Veer, die deze cijfers gaf, merkte in 'Mens en onderneming' (1953) onder meer op, dat bij individuele beschouwing in het merendeel van de gevallen sprake is van een gestoorde aanpassing aan de wereld van de industrie. 'De industrie heeft zich ontwikkeld in de richting van mechanisatie, specialisatie, precisie en in de produktie van onderdelen. Dikwijls is de mens slechts een verlengstuk van de machine, die aan het individu tempo en ritme oplegt. Er is veel routinewerk dat in enige uren of dagen kan worden geleerd. Ook in de administratieve afdelingen is veel routinewerk, dat niet de werkelijke belangstelling kan opwekken. Zonder over de objecten en krachten die in de industrie op de werker inwerken nu uit te weiden, kan men wel zeggen, dat in iedere laag van deze samenleving, dus van de personen met de grootste verantwoordelijkheid af tot de eenvoudigste routine-arbeider toe, de mogelijkheden tot druk en bedreiging ruimschoots aanwezig zijn. Tegen deze achtergrond moet men dan ook het frequente optreden van psychische stoornissen bij werknemers in de industrie zien.' Talrijke publikaties zien het licht over de geestelijke gezondheid in de industrie, het mentale klimaat, het psychosociale klimaat, de sfeer in het bedrijf, over de psychische achtergronden van het ziekteverzuim. Ze handelden over de relaties tussen mensen en machines of tussen mensen en mensen in het bedrijf. Welke oorzaak men ook aanwijst, de mens, of juist de machine, of beide, of 'de ontwikkeling' of de 'structuur', duidelijk is wel, dat er twijfels bestaan, om het bescheiden uit te drukken, omtrent de vraag of het werken in de industrie nu wel zo'n onverdeeld gezonde zaak is.

Veilig klimaat

\ i^ff"^:.^-.. .•

26

Het kon niet uitblijven dat ook de veiligheid in het werk werd onderworpen aan sociaal-klimatologische beschouwingen. Een naar de vorm aantrekkelijk voorbeeld daarvan verscheen in 1968 in de Franse 'Revue de la Securité'. Twee denkbeeldige personen, de heren Bonnefooi en Sceptisch, wisselden, staande voor een bord met ongevalsgrafieken, van gedachten over de wijze waarop de cijfers zouden moeten worden geïnterpreteerd. Bonnefooi volgt de gangbare uitleg. Sceptisch leest uit de cijfers, dat het klimaat, dat in een bedrijf heerst, belangrijker is, dan de risico's die de arbeiders feitelijk lopen, dat factoren als de koopkracht van de arbeiders, de discipline in een bedrijf, de houding van de medici van meer invloed zijn op het ongevalsgebeuren dan de voorlichting die wordt gegeven door de veiligheidsinstituten. De heer Bonnefooi, zelfwerkzaam bij zo'n instituut, toont zich geschokt. De redactie van het blad had het artikel, beducht voor misverstanden bij de lezer, twee jaar in portefeuille gehouden, maar aangezien het voorkomen van bedrijfsongevallen steeds vaker in verband werd gebracht met 'het klimaat' in het bedrijf, was men toch tot publikatie overgegaan. Dat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen