VU Magazine 1974 - pagina 182

dernemingen, de mensheid nog een leans krijgt om naar welzijn te streven. Dit in verband met de vraag naar de concentratie van economische en politieke macht.

Drs. A. Walravens (Bedrijfssocioloog): Het probleem van de multinationale ondernemingen zoals wij die in dit deel van de wereld kennen is enerzijds een oud probleem nl. in hoeverre een onderneming in een kapitalistisch systeem zodanig kan worden georganiseerd, dat ze in haar funktioneren aan werkelijke behoeften voldoet zowel wat de aard van haar produkten, produktiewijze en besluitvorming betreft. Bij de multi-nationale onderneming wordt het oplossen van dit probleem door het ontstaan van haast anonieme beslissingscentra en de ongrijpbaarheid op nationaal nivo b.v. via wetgeving steeds ingewikkelder. De oplossing ligt meer in ae ontwikkeling van het kapitalisme o.a. via deze multi-nationals dan in pogingen tot bewust ingrijpen. Wanneer multinationals steeds eenzijdiger vanuit ekonomische belangen van kapitaalbezitters hun beleid gaan vaststellen worden ze tenslotte het slachtoffer van hun eigen overdrijving. Het door economen gevoerde beleid heeft hen grote winsten opgeleverd, maar tegelijkertijd hebben ze overheden nog nooit zo'n goede gelegenheid gegeven macht te eisen m.b.t. het hele energiebeleid inclusief exploitatie en distributie van energie. Verdere akties van bv. konsumenten en vakbonden kunnen zo'n proces nooit doen ontstaan, maar wel versnellen, doordat ze overheids-ingrijpen vergemakkelijken. Het ontstaan en beleid van multinationals brengt het gevaar met zich mee, dat nationale overheden en vakbonden zich overhaast internationale verbindingen aangaan, waarbij hun toch al niet te beste relatie met burgers, leden nog minder betekenis krijgt en een relatieve kleine klub technocraten uit diverse sektoren gaan beslissen, wat goed is voor ons. Multi-nationale onderneming is eigenlijk een gebrekkige omschrijving van dit type onderneming. Het gaat niet meer om naties, maar om exploitatie- en afzetgebieden, waarbij grenzen vaak alleen maar als lastig worden ervaren. Waar we meestal over praten, zijn zeer grote wereldconcerns. jl^lKon^ S^f^F^°^ onc(€f^zocht ITT-kontgktGn mst flitlef-DtiitSi^ncj

Prof. dr. J. P. I. v.d. Wilde: De multinationale ondernemingen confronteren ons met een van onze belangrijkste politieke frustraties. De europese staten zijn niet meegegroeid met de menselijke mogelijkheden. De multinationale ondernemingen wel. Het grote gevaar bestaat nu dat de nationale regeringen in hun eigen land zullen trachten aan de multinationals de wet voor te schrijven. Dat zal tot ernstige economisch-politieke conflicten en ontregeling leiden. Het machtsevenwicht kan worden hersteld door politieke schaalvergroting.

Drs. J. Klaassen: Ja. Omschrijving: Leidt het gedrag van een mno tot ongewenste gevolgen voor bepaalde landen waarin deze mno opereert? Zo ja, — voor welke landen? - wat zijn de ongewenste gevolgen? - welke oorzaken kunnen voor dit gedrag worden aangewezen? - hoe kunnen deze oorzaken worden weggenomen?

P. T. Lanser: Het probleem waar het hier om gaat is dat van de macht. Door hun grootte weten de Multinationale Ondernemingen zich tot nu toe vaak aan de geldende regels voor de besluitvormingsprocessen in veel landen te onttrekken of kunnen ze deze processen sterk beïnvloeden door de afhankelijkhed van veel landen (vooral ontwikkelingslanden) in economisch en daarmee in sociaal en politiek opzicht van deze bedrijven.

Prof. dr. B. Goudzwaard: Het probleem valt in twee delen uiteen: a) Hoe te voorkomen, dat het multinationale bedrijf als vorm van technisch en economische schaalvergroting - werkt in een sociaal en politiek vacuum, d.w.z. goeddeels ongrijpbaar blijft voor overheidscontrole en vakbewegingsactiviteit (zowel in de overige westerse landen als de ontwikkelingslanden); b) Hoe te voorkomen dat de motoriek van de multinationale onderneming zelf gevangen blijft in een groei-monolitisme, dat uit hoofde van bv. de milieuproblematiek als ongewenst moet worden beschouwd?

Prof. dr. H. Linnemann De vraag is of de doelstellingen van multinationale ondernemingen al dan niet in strijd zijn met de sociaal-economische doelstellingen die op nationaal niveau (regeringen) en internationaal niveau (Ver. Naties) worden nagestreefd, en hoe - bij een mogelijk conflict in doelstellingen - vooral de internationaal gekozen doelstellingen kunnen komen te prevaleren.

Onbekend: Ja. Het Is het probleem van controle op ondernemingen die onder de jurisdictie van meer dan één staat vallen. 24

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen