VU Magazine 1974 - pagina 81

hield niet in, dat de zienswijze van Sceptisch 'hard' zou zijn gemaakt op de manier waarop de wetenschapper dat graag ziet. Er is in feite nogal eens omgesold met de oorzaken van ongevallen en het ontbreken van veiligheid in het bedrijf. De Nederlandse veiligheidsdeskundige dr. W. Winsemius voerde in 1958 een pleidooi voor een 'wetenschap der veiligheid'. Hij constateerde dat de onderzoeken die tot dan toe waren gedaan over het algemeen weinig of niets hadden bij te dragen aan een 'algemene conceptie van het probleem in zijn geheel'; dat bij het aanleggen van statistieken vaak de verkeerde zaken werden geturfd en dat bij het trekken van conclusies uit de cijfers vaagheden en willekeurige veronderstellingen schering en inslag waren. Aan de VU verschijnt binnenkort een dissertatie over veiligheid in het (bouw-)bedrijf, dat bedoelt een handvat te zijn bij het benaderen van het probleem. Maar dat is een ander verhaal.

Meermalen kreeg drs. Erik Andriessen het zweet in de handen bij het, in het kader van zijn onderzoek, beklimmen van in aanbouw zijnde hoogbouw. Zich meters van de soms nauwelijks afgeschermde rand van de afgrond houdende, verzamelde hij zijn gegevens. Het was de eerste fase van een onderzoek naar de vraag waarom arbeiders in de bouw zich wel of niet veilig gedragen bij het werk. Die fase bestond onder meer uit het analyseren van de werksituatie. De psycholoog Andriessen moest zich verdiepen in alle technische details die in de systeembouw komen kijken, want voordat hij zich kon gaan verdiepen in het hoe en waarom van veilig/onveilig gedrag, moest hij op de hoogte raken van de situatie waarin dat gedrag zich dan wel manifesteerde. Het werk in de bouw werd tot in kleine onderdelen uiteengerafeld, totdat er een reeks handelingen op papier kwam te staan die elk op een veilige en minder veilige manier konden worden uitgevoerd. Een arbeider kon bijvoorbeeld een betonplaat die hem met een hijskraan werd aangevoerd, op een wat comfortabeler, maar onveiliger manier opvangen of juist kiezen voor een ongemakkelijker, maar minder riskante manier. Met behulp van deze lange reeks van handelings-mogelijkheden werd het werk van 207 bouwvakkers op verschillende plaatsen in het land bestudeerd. Zo werd een beeld gekregen van wie er veilig werkt en wie minder.

Opvattingen over tempo en veiligheid hebben met elkaar te maken

I f 't?

Situatie Het onderzoek ging dus uit van de situatie op het werk en niet van al dan niet statistisch vastgelegde ongelukken. Ter verklaring van dit uitgangspunt zei drs. Andriessen, dat het hem bij de voorbereiding was gebleken, dat de psychologen, of andere sociale wetenschappers die zich vóór hem op dit terrein hadden begeven, in meerderheid geïnteresseerd waren in het antwoord op de vraag: welke mensen krijgen ongelukken? Hoe ziet hun karakter er uit; wat zijn hun persoonlijkheidstrekken? Men was op zoek naar de brokkenmaker; de man of vrouw 'die altijd wat lieeft', of hij/zij nu van de trap valt, of met zijn/haar vingers tussen een machine komt. Wanneer dergelijke types, zo was de gedachte, nu maar kunnen worden geïdentificeerd, en op een veiliger positie te werk kunnen worden gesteld, dan is een groot deel van het probleem opgelost. Nijver ging men aan het testen. Allerlei testjes die worden gebruikt bij het selecteren van mensen, werden in verband gebracht 27

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen