VU Magazine 1974 - pagina 350

Avondgesprekken met koningin Wilhelmina over Hitler door Thijs Booy Koningin Wilhelmina heeft gedurende haar regering de meeste souvereinen (zo placht zij tot het eind van haar leven regerende vorsten aan te duiden) en leidende staatslieden van de meeste landen persoonlijk ontmoet. Die ontmoetingen vielen natuurlijk in categorieën uiteen: formeel contact, contact dat meer reliëf had en intens contact. Ik herinner me jaren geleden een lijstje gemaakt te hebben van de staatshoofden en regeringsleiders die zij niet had ontmoet, en ook wie bovenaan dat lijstje stonden: Tsaar Nicolaas II (nota bene initiatiefnemer voor de vredesconferentie van 1899 in Den Haag), Adolf Hitler en Benito Mussolini. Wat de Romanovs betreft: zij bevorderde zeer, dat haar echtgenoot, prins Hendrik, Nicolaas II bezocht en liet zich natuurlijk niet alleen vertellen wat hij te eten had gekregen, en zij stond erop de moeder van Nicolaas II in haar ballingschap te bezoeken. Over die ontmoeting (in Denemarken) zei ze mij: 'Ik zal nooit vergeten, dat de keizerin-weduwe geen enkel juweel droeg en misschien juist daardoor ten volle keizerlijk was. Over haar vermoorde zoon zweeg ik. Mijn zo spontane, goede man kon dit zwijgen niet verdragen en ging toen in een hoekje van de salon met haar praten over Nicolaas.' 'Ach, wat Mussolini betreft: zwart was niet mijn favoriete kleur. Mijn laatste contact met Italië was in de meidagen van '40. Telegrafisch. Ik deed toen op koning Victor Emanuel, hem eraan herinnerend dat hij een Savoye was, een beroep zijn invloed aan te wenden, dat Duitsland onze burgerbevolking bij de vijandelijkheden zou ontzien.' De derde op mijn lijstje: Adolf Hitler.

Ik ben er zeker van, dat zij als zij nog geleefd had deze Hitler-hausse had betreurd. Ik had haar niet graag het Volkskrant-interview gebracht, waarin een geïnterviewde betoogde, dat Hitler ondanks alles een groot man was en dat er over twintig jaar wel een standbeeld voor hem zou komen. Ik had dat interview zeker in een toilet laten verdwijnen. Ook gedachtig wat zij mij eens op een avond over Napoleon zei: 'Ik ben een stipt mens en ?eker bij staatshoofden. Maar één keer, in Parijs, heb ik alles in het honderd laten lopen. Op mijn dagprogram stond, dat ik zo en zo laat in de Dome des Invalides zou aankomen voor een bezoek aan de tombe van Napoleon. Ik liet toen elk gebeuren zo uitlopen, dat er net geen tijd meer was voor dat bezoek aan die tombe. Wat heb ik die dag een uitvoerige interesse gehad voor dingen die me totaal niet interesseerden.' Het was me dan ook wel te binnen geschoten, dat zij mij zeer bedroefd had aangekeken toen ik haar vertelde bij de tombe van Philips II en in zijn persoonlijke vertrekken te zijn geweest. Zij sprak nog van Philips II en van Napoleon. De naam Hitler heb ik haar nooit horen gebruiken. 'De rijkskanselier wiens naam ik niet wil uitspreken.' Dat was een dode nog eens doodslaan. En zij kende waarlijk het Oude Testament, dat ons gewaagt van de waarde van de Naam en namen. Koningin Wilhelmina had de oplage van al die Hitler-boeken van nu wel via een stroman willen laten opkopen om ze op het Alexander-veld achter Het Loo te laten verbranden. 'Die man moet vergeten worden.' En zij wist echt wat zuinigheid is, en was geen figuur voor boekverbrandingen.

De Hitler-hausse De Frankfurter Buchmesse is dè seismograaf van wat er in het land der boeken op til is. In 1973 zei die onder meer: de sex-golf ebt weg, er komt een Hitler-hausse. Sedertdien verschijnt boek na boek over de Führer en het laatste zal er nog wel niet zijn. Mij is gevraagd hier te vertellen hoe koningin Wilhelmina dacht, welke uitlatingen zij tegenover mij over hem deed. Ik meen, dat het haar goedkeuring zou hebben weggedragen als ik op die vraag inging. Uiteraard leg ik mij bij het ingaan op die vraag beperkingen op.

Over Hitler (1) 'Ik wilde niet naar het graf van Napoleon en talmde wel bij het beeld voor De Coligny. Maar ik ben reëel genoeg om een verschil te zien tussen die twee korporaals, die Corsicaan en die uit Braunau. Al neem ik die Corsicaan zelfs kwalijk, dat hij met bemodderde laarzen in een stoel van de Habsburgers op Schönbrunn ging hangen. Die Corsicaan schiep orde na de revolutiechaos en hij liet veel goede wetten maken, waar wij ook van hebben geprofiteerd. Ze zeggen dan van die andere korporaal: aan hem danken we de Autobahnen. Nou, daar is Wilhelm II

mee begonnen, 't Zal wel een mooi wegennet zijn, alles technisch net zo perfect als alles in Auschwitz.'

Over Hitler (2) 'Ik wil dat u alle gegevens over de laatste levensdagen van de laatste Duitse rijkskanselier voor mij bijeenhaalt. U mag er net zo lang over doen als nodig is, maar ik wil alles weten.' 'Waarom?' 'Daarom. En zo precies als een militair rapport.'

Over Hitler (3) 'De Nederlander heeft vele, vele deugden. Ons volk is het beste van de wereld. Maar het heeft geen politieke neus. Ik geloof, dat ik die wel gehad heb. Dat is geen speciale verdienste. Wij zitten als enige familie in Nederland al vier eeuwen in de politiek. Ik heb sinds die Putsch in München in het begin van de jaren '20- de Nazi's gevolgd. Mijn ministers niet. Ik heb ze een keer laten weten, dat ze niet alleen de staatsstukken moesten lezen, maar ook een Duits boek: Mein Kampf'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen