VU Magazine 1974 - pagina 279

Vertrossing; een nieuwe naam voor een oud verschijnsel 'Ook van den aether heeft de politiek zich meester gemaakt. Tot in den huiskamer begeert zij buit, wenscht zij den van een werkdag vermoeiden man en diens gezin te vervolgen met de propaganda voor het partijprogram dat zij het hare noemt. Een leuze kent zij, en die alleen: de politiek van de wieg tot het graf'. Aldus klaagt De Telegraaf in 1930 na het zendtij dbesluit van minister Reymer, waarbij - in grote trekken - de beschikbare radiozendtijd in vier gelijke porties wordt verdeeld tussen AVRO, KRO, NCRV en VARA. Vijf jaar omroepstrijd gingen vooraf aan deze toen opzienbarende regeringsbeslissing, waarbij met name de AVRO zendtijd moest afstaan aan de VARA. Het ging vooral ook om de functie van het nieuwe communicatiemiddel. Moest deze vrijwel uitsluitend zijn het bieden van amusement? Over de H.D.O. (voorloper van de AVRO) schreef het Chr. Tijdschrift voor Radio (van de NCRV) reeds in 1926: 'De zoogenaamd neutralen willen alleen een amusementsomroep, den omroep die hun de ontspanning geeft op de door hen verlangde wijze. De bijzondere om-

roepen daarentegen zien duidelijk in de cultureele waarde van de nieuwe uitvinding. Ze wenschen die te gebruiken om onder hun eigen menschen omtrent hunne beginselen beter licht te verspreiden . . . Noch de Orthodox-Protestanten, noch de Katholieken, noch de SDAP wenschen den amusementsomroep. Tezamen vertegenwoordigen zij 83% van ons volk. Maar ook de Vereeniging Vrijzinnig Protestantsche Radio-omroep verzet zich fel tegen den omroep, welke alleen ontspanning geeft en verlangt dat de nieuwe uitvinding voor meer-cultureele dingen worde benut, is dus tegen neutraliteit. We gelooven dan ook niet ver mis te zijn, wanneer we becijferen, dat nog geen tien procent der bevolking den zuiveren amusementsomroep verlangt.'

Geeft deze becijfering een wellicht iets te geflatteerd beeld van de levensernst van het Nederlandse volk in de dartele jaren twintig, duidelijk wordt wel dat al stokoud is de problematiek, die heden ten dagen speelt rond een verschijnsel dat de naam gekregen heeft van 'vertrossing'.

Vertrossing Wat is 'vertrossing' en wat is daartegen? 'Op het eerste gezicht eigenlijk niets', oordeelde prof. dr. J. Pen in Het Parool van 24 april, 'Zoals bekend brengt de TROS verstrooiing - ontspannende programma's waarin de makers zorgvuldig vermijden dat de luisteraars en de kijkers uit hun stoelen worden opgejaagd. Het publiek wordt niet geërgerd door het onverhoedse, niet gechoqueerd, en vooral niet beladen met schuldgevoel. Goed, de tv-kijker blijft na een avondje TROSgenot wat leeg achter, maar leegheid moet er ook zijn, vooral na een vermoeiende dag, en je kunt er goed op slapen.' Niettemin had de hoogleraar bezwaren. 'Verstrooiing, hoe wezenloos ook, is alleen maar best zolang degenen die hun tijd bij voorkeur beter en actiever besteden er geen last van hebben. Krijgen zi' er wél last van, dan wordt de verstrooiing tot vertrossing. En dit nu zit er d.k in. Want de passieve massacultuur, 'Dm eens een oude uitdrukking voor hetzelfde verschijnsel te gebruiken, is opdringerig. Het ondermaatse dreigt het betere plat te drukken. Deze opdringerigheid is goed zichtbaar in de omroepwereld. De groei van de TROS gaat ten koste van anderen, en misschien wel speciaal ten koste van de VPRO - de omroepvereniging, die zoveel controversieels in haar programma's doet. Erger is waarschijnlijk, dat binnen de andere omroepen een neiging bestaat TROS-achtige programma's te brengen om leden te vangen gaan ze op de TROS-toer. Vertrossing is dan ook een veel verbreider en veel ouder verschijnsel dan de groei van die ene verstrooiende omroepvereniging'. 25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen