Een Hierarchie.

V.

Zoo zagen we dan, ten eerste: hoe alle Hiërarchie haar sterkte heeft in de verdeeling van de kerk in twee deelen, t. w. geestelijken en leeken, of gelijk men het bij ons noemt: Dominees en Gemeenteleden. Ten tweede hoe er Hiërarchie aanwezig is zoodra deze gemeenteleden aan de Heerschappij der^ Dominees onderworpen zijn. En ten derde hoe deze Heerschappij haar welgefundeerd instrument vindt in een vertakking van Besturen.

En nu heeft men dit wel vermomd en onmerkbaar gemaakt, door de gemeenteleden Ouderlingen en Diakenen te laten kiezen, maar we zagen ook hoe dit in niets het eigenlijke wezen van de Hiërarchie opheft, omdat tusschen den Kerkeraad en de Hoogere Besturen de Dominee staat, die met een heel stel reglementen gewapend, de volstrekte macht bezit om zijn onderhebbende Ouderlingen en Diakenen te ringelooren naar hartelust en te doen alsof ze er niet waren.

Hij werpt uit den Kerkeraad wie hem niet aanstaat; belet zelfs dat er inkomt wie hem bedenkelijk schijnt; belet het behandelen van voorstellen die hem onge-

i) Bijbel voor de jeugd. Dl. XI bl. 242. 2) De Heidelbergsche Catechismus intwee-envijftigLeerredenen. 2de druk bl. i^-jlJ^ onderschrap. vallig zijn; en bezit in het „maken van een geschil" het probate middel, om elke - stemming in den Kerkeraad die tegen zijn zin uitvalt, door het Classicaal Bestuur te laten vernietigen.

Hij is dus het factotum.

En nu weten we wel, dat dit dusver in stadsgemeenteri minder gemakkelijk ging; maar vooreerst zijn dat nog geen 200 van de 1200 gemeenten; en ten andere toont het laatstelijk gebeurde in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht duidelijk, dat groote zoowel als kleine gemeenten, als het er op aankomt, aan dezelfde Hiërarchische wilkeur zijn overgeleverd.

En als voelde de Synodale Commissie zich geroepen, om ons een nieuw en nog sterker bewijs voor onze stelling in handen te spelen, behelsde de Kerk. Cour, in haar jongste nummer, een lastgeving aan de Kerkeraden, om alle verdachte gemeenteleden te ontzetten van hun lidmaatschap en daarna vervallen te verklaren van alle gemeenschap met de kerk.

Hierin toch liggen wederom twee uitingen van de Hiërarchie, die op overtuigende wijze haar Hiërarchisch karakter bevestigen.

Ge ziet toch hoe hiermee niet eens de Synode, maar zelfs de Synodale Commissie zich de macht toeeigent, om buiten alle Classis om eenvoudig aan de Kerkeraden voor te schrijven, hoe ze te handelen hebben; zoodat de Kerkeraden eenvoudig instrumenten in de hand van de Synodale Commissie worden. En ten andere, wat even erg is, dat deze Hiërarchie, als de gemeenteleden het haar moeilijk maken, ook dej gemeenteleden eenvoudig buiten de deur zet.

Volkomener denkbaar. Hiërarchie nu is wel niet

Ik, Synode, en bij mijn absentie, mijn Synodale Commissie, gelast wat in elk dorp gebeuren moet; zet afelk Kerkeraadslid dat tegenstribbelt; en zijn er gemeenteleden die mijn macht weerstaan, dan werp ik ze kort en bondig uit de Synagoge.

Voor ons is dit nu wel niets nieuws. Al zulk doen zit nu eenmaal in den geest van elke Hiërarchie in, maar zij die nog twijfelden, of we wel billijk oordeelden, zien dan nu op overtuigende wijze uit de Kerk. Cour. zelve, hoe volkomen gelijk we hadden.

En al dit kwaad komt nu eenvoudig daaruit voort, dat men eenmaal de fout heeft begaan, om Besturen over de Gereformeerde kerken in te voeren.

In een gereformeerde n kerkstaat zijn geen Besturen en mogen ze niet zijn.

Er is in elke kerk een Kerkeraad; maar dat is ook al. Buiten den Kerkeraad is er geen Bestuur in een Gereformeerde kerkstaat denkbaar. En zelfs die Kerkeraad mag nooit opgevat als een Bestuur in den zin van een Overheid, want een Overheid is er op aarde in de kerk nooit. Onze eenige Overheid is Christus.

Wel zijn er in de Gereformeerde kerken vergaderingen; niet naar goeddunken maar verplichtend; en is elke bijzondere kerk gehouden zich naar de besluiten dezer vergaderingen van kerken, voorzooverre ze naar eisch van Gods Woord genomen zijn of middelmatige dingen raken, te schikken ; maar deze vergaderingen dragen nooit het karakter van Besturen, en mogen nooit als zoodanig genoemd worden.

De Gereformeerde kerken zijn nooit Independentistisch geweest, en er steekt niets dan óf lafheid óf onkennis in, om kerken die weer de aloude Gereformeerde kerkregeering wenschen op te richten, van Independentisme te willen beschuldigen; want ieder weet zeer goed, dat het onmogelijk is de Kerkenordening van 1619 te aanvaarden en tegelijk Independentistisch te zijn.

Of ge dit zijt ot niet zijt, hangt er volstrekt niet van at, of ge in een geheel ongeregelden toestand niet aanstonds uw volle regeering der kerken kunt oprichten, maar alleen van hetgeen gij beoogt, van het doel waar ge op afgaat, en van het resultaat dat ge najaagt. En nu ziet en tast ieder dat geen enkele der ontkomene kerken er aan denkt, om buiten samenhang met de andere Gereformeerde kerken te blijven; dat reeds alle saam onmiddellijk aanstalten hebben gemaakt, om tot een geordend, zij het ook voorloopig, kerkverband te geraken; en dat men het formeeren van zulk een kerkverband noch hier noch elders voorstelt, als hangende aan onzen vrijen wil, zoodat we het ook achterwege konden laten, maar dat een iegelijk erkent, dat het naar Gods Woord en den eisch van onze Kerkenordening zoo moet.

Het Independentisme is buitengesloten zoodra deze drie navolgende dingen zijn toegegeven: i". dat er > meerdere of hoogere vergaderingen" moeten zijn; 2". dat elke kerk gehouden is, behoudens den eisch van 's Heeren Woord, om zich aan de uitspraken van de^e „meerdere ot hoogere vergaderingen" te onderwerpen; en 3". dat zulk een regeling niet op den vrijen wil rust, maar op goddelijk recht. En overmits nu alle ontkomene kerken deze drie toegeven, kan men wel voortgaan met ons van Independentisme te verdenken en te beschuldigen, maar bij den deskundige werkt zulk een beschuldiging of verdachtmaking toch niets uit. Hij weet beter.

En vraagt men hoe men hier dan toch toe komt.'

Eenvoudig omdat xüRVi. Be sturen over de kerken wil zetten, en nu voor Independentist scheldt, al wie volstandig weigert, om dezen onschriftuurlijken en ongereformeerden weg meê op te gaan.

„Vergaderingen" kent het Gereformeerde kerkrecht, vergaderingen die boven de enkele kerken staan, maar nooit mogen die vergaderingen in Besturen ontaarden, of Besturen genoemd worden. Wie zulks doet zet reeds een eersten stap op den Hierarchischen weg.

Het eenige wat de Gereformeerden boven den Kerkcraad dulden of lijden mogen zijn „meerdere vergaderingen." Doch vergaderingen van wat?

Vergaderingen van Bestuurders?

Volstrekt niet!

Neen, alle Gereformeerde vergaderingen moeten zijn vergaderingen van de kerken ze hen.

Een Classis is een vergadering waarin alle kerken saamkomen, die gelegen zijn in een bepaalde streek. Een Provinciale Synode is een vergadering van kerken, die gelegen zijn in één gewest. 'Een Nationale Synode is een vergadering van kerken die in één land gelegen zijn. En een Generale Synode, als men het zuiver wilde houden, moest zijn een vergadering van de kerken uit meer dan één land.

Al zulke vetgaderingen zijn dus van een Bestuur vlak het tegendeel. Een Bestuur wordt dan pas gekozen, zoo enkelen te zeggen krijgen over velen. Zoo is er een Bestuur in elke Vereeniging, omdat er enkelen gekozen worden, die over allen en voor allen de zaken leiden zullen, en dit doen zullen naar eigen inzicht.

Maar zoo naijverig waren onze vaderen er op, dat toch nooit of nimmer eenig Bestuur over de kerken mocht opduiken, dat tusschentijdsche zaken dl'Cx)^ hij manier van last^eving wierden afgedaan.

Een vergadering kon niet altoos samen zijn. Zelfs de Class's niet. En overmits er nu toch tusschentijds wel een en ander te doen was, benoemde men voor de afdoening en waarneming van deze zaken altoos lasthebbers^ d. w. z. personen die doen moesten wat hun gelast was, en van de kwijting van hun last rekenschap hadden te geven.

Nu staat, gelijk ieder vatten kan, een \'S\.hébber vlak tegenover een \zs!igever._ Wie „bestuurt" geeft last en eischt rekenschap; maar wie bestuurd wordt krijgt zijn last en geep rekenschap.

En overmits nu alle Deputaten en Gecommitteerden, die ons Gereformeerd Kerkrecht kent, nooit last gaven., maar altoos hun last kregen., 'zoo kan een kind hieruit tasten, dat het de klinkklaarste ongerijmdheid is, de vroegere Classicale en Synodale Gedeputeerden met een Classicaal Bestmir of Synodaal Bestuur op één lijn te willen stellen.

Die dit, ook in den jongsten strijd aan minkundigen trachtten wijs te maken, hebben óf tegen beter weten in de schare misleid, óf een zeldzame proeve gegeven van hun eigen onbekendheid met het verleden.

Doch zal men zeggen: Zoo al de Gedeputeerden en Deputaten dan geen bestuur waren, omdat zij last kregen en rekenschap gaven., dan waren toch wel terdege de Classis en Synode zelve Besturen, want deze gaven last en kregen rekenschap.

Ook dit echter weet elk deskundige beter.

Dit was niet zoo.

Want ook de leden der Classis en der Synode stemden en handelden volstrekt niet uit eigen volmacht, maar krachtens een volmacht en instructie van hun zenders.

Niemand kon in de Classis ot Synode verschijnen, of hij moest een credentiebrief bezitten, en deze credentiebrief moest verzeld zijn van een lastbrief, of kon er meê ineensmelten.

Maar apart er bijgevoegd ofer ingelascht, altoos kregen de leden van de Classis en der Synode hun machtiging meê. Ze waren gevolmachtigde gezanten of boodschappers; niets meer; en al nam men dien last ook nog zoo breed en ruim; zoodat men zijn lasthebbers de handen bijna geheel vrij liet; toch veranderde dit in niets aan het karakter van hun optreden.

Alle leden die in deze „Vergaderingen" kwamen, waren en bleven lasthebbers; en } zelfs waar zij Deputaten benoemden en aan deze een last gaven, deden ze dit niet uit eigen hoofde, maar wederom ingevolge de volmacht die ze zelven hadden ontvangen.

Zoo ziet men dus klaarlijk, dat er voor Besturen boven den Kerkeraad in de Gereformeerde kerken gansch geen plaats is.

Boven één kerk staan vele kerken; en boven vele kerken staan alle kerken, en een andere rangorde van macht kent het Gereformeerde kerkrecht niet.

Al het pogen om door een verwijzing naar vroegere Classicale Deputaten of Synodale Gedeputeerden een precedent te zoeken voor de huidige Besturen, stuit af op de realiteit der geschiedenis.

Er is van het beweren alsof Classicale Deputaten en een Classicaal Bestuur schier hetzelfde zou zijn, eenvoudig niets aan.

Of beter nog gezegd, onze eenvoudige opmerking over den lasthebber en lastgever toont, dat lijnrecht het tegendeel waar is.

Mocht er nu een man van historische kennis zijn, die oordeelt dat we hierin miszeiden, dan roepen we hem hiermede op, om in ons eigen blad ons van ongelijk te overtuigen.

Tot andere tegenspraak op dit punt, die óf uit onkunde óf uit onwil voortvloeit, zullen we het stilzwijgen doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen