Bij toeval.

We schreven onlangs, dat iets ons toevallig ter oore was gekomen. Een onzer lezers struikelde over dat woord, en vraagt of wij Gereformeerden wel goed doen met dat woord te gebruiken, waar onze belijdenis ons leert, dat niets bij geval geschiedt. En daar blijkbaar bij meerderen nog altoos een bezwaar tegen het gebruik van het woord toeval of geval bestaat, loont het de moeite wel, deze vraag onder de oogen te zien.

Nu kan men deze vraag niet eenvoudig beantwoorden met er op te wijzen, dat het woord bij geval ook wel in de Heilige Schrift voorkomt. In het Oude Testament geschiedt dat driemaal. Eens in een boodschap die een ander overbrengt. II Sam. i : 16: k kwam bi/ geval op het gebergte van Gilboa. En twee malen in het geschiedverhaal zelf. Zoo in Ruth 2 : 3 en haar viel bij geval voor een deel van het veld van Boaz. En evenzoo in II Sam. 20 : i: oen was & a.a.r bij geval een Belial's man. Op al deze plaatsen komt echter in den grondtekst het woord bij geval of toeval niet voor, daar het Hebreeuwsch hiervoor geen apart woord heeft. Het woord, dat onze statenvertalers aldus overzetten, beteekent letterlijk: ntmoeten, treffen. Wanneer er echter niet bij staat wien men trof

of ontmoette, krijgt het de beteekenis van: het trof zoo dat, wat zakelijk volkomen hetzelfde is als: er was bij geval.

In het Nieuwe Testament komt het woord slechts eenmaal voor, nl. in Lucas 10:31, waar het door Christus zelf gebruikt wordt wordt in de gelijkenis van den barmhartigen Samaritaan: n bij geval kwam een zeker priester denzelfden weg af. Hier wordt in het oorspronkelijke wel een afzonderlijk woord gebruikt avyxvQia; maar ook dit woord drukt in zijn grondbeteekenis hetzelfde uit, nl. samentreffing, en daar wij in het HoUandsch toch moeilijk kunnen zeggen: ij samentreffing kwam een priester denzelfden weg af, hebben onze statenoverzetters het vertaald door bij geval.

Maar al moet men dus voorzichtig zijn met een rechtstreeksch beroep op de Schrift, toch blijkt hieruit wel, dat onze statenvertalers geen het minste bezwaar in het gebruik van dit woord hebben gezien, en dat het uiterst moeilijk is de hier bedoelde zaak op een andere wijze uit te drukken.

Wanneer men ons vraagt, waarom onze belijdenis dan toch zegt, dat niets bij geval geschiedt, of liever dat „God, nadat Hij alle dingen geschapen had, deze niet aan het geval of de fortuin heeft overgegeven, " dan moet hier onderscheid gemaakt worden.

Van Gods zijde bezien is er geen toeval, maar geschiedt alles naar een bepaald plan, met een bepaald doel, volgens een bepaalde ordinantie. Zelfs de haren van ons hoofd zijn door God geteld. Ten opzichte van de voorzienigheid Gods kan ons „niets bij geval overkomen", gelijk onze Belijdenis het uitdrukt, en hebben we zelfs in het meest toevallige feit de hand Gods op te merken; zooals het een wonderlijkeleiding Gods was, dat Ruth juist op den akker van Boaz, haar onbekenden Losser, aren lezen kwam. Elke poging om deze toevallige dingen buiten het voorzienig bestel Gods te plaatsen, is daarom als diep zondig te veroordeelen. Het is een beperken van de Almachtige kracht Gods, waardoor Hij aUe dingen regeert en bestuurt.

Maar al is er bij God geen toeval, omdat Hij alles van te voren weet en bepaald heeft, voor cns menschen zijn er toch vele zaken, die wel toevallig zijn. Wanneer de Syriër in eenvoudigheid zijn boog spant en Aehab raakt, dan is dat voor hem toeval, omdat hij het deed zonder den Koning te kennen en dus zonder dat doel. Wanneer de priester uit de gelijkenis wandelt op den weg van Jerusalem naar Jericho, dan weet hij niet vooruit, dat hij den uitgeplunderden en gewonden Israëliet daar treffen zou, en die ontmoeting was voor hem dus toevallig.

Mits men met onze kantteekenaren deze onderscheiding wel in het oog houdt, zien we geen de minste reden om het woord toevallig als ongeoorloofd te bannen. Het is zondig wanneer we het gebruiken ten opzichte van Gods voorzienigheid; maar het is niet zondig wanneer we het gebruiken voor menschelijke handelingen.

Het is goed, dat men ook bij het kiezen zijner woorden een teere conscientie beeft; maar men moet toch evenzeer waken, dat men, gelijk onze vaderen het noemden, geen scrupuleuse conscientie krijgt, d. w. z. een conscientie, die uit overdreven vrees van te zondigen, zelfs aan geoorloofde dingen aanstoot neemt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen