De juiste weg?

Amsterdam, 14 Dec, 1906.

Dat er verbetering moet komen in de karige bezoldiging van onze Dienaren des Woords, wordt door ieder toegestemd. De toestand, zooals die thans is, is op den duur onhoudbaar. En hetgeen in onze pers werd meegedeeld omtrent de armoede en het broodsgebrek, dat in sommige predikantsgezinnen geleden wordt, niet door eigen schuld, maar omdat voor een groot gezin het traktement niet toereikt, roept luide, dat dit vraagstuk hoc eer hoe beter moet worden opgelost. Elke poging om tot die oplossing te komerj, moet daarom met dankbaarheid worden begroet.

Mits — en hieraan dient onverbiddelijk te worden vastgehouden — die oplossing niet in strijd is met de beginselen van ons kerkrecht en ons niet van het eene kwaad in het andere doet vervallen.

Kan er geen andere uitweg gevonden worden en blijken de gemeenten onmachtig of onwillig om de traktementen op peil te brengen, dan — we stemmen dit aan Hollandia terstond toe — dient de Kerk aan de Dienaren des Woords vrijheid te geven met eerlijken arbeid hun brood er bij te verdienen. Er is wel een goddelijk gebod, dat de gemeente zorgen moet, dat de Dienaar des Woords van het Evangelie moet kunnen leven, maar er is geen goddelijk verbod, dat de Dienaar des Woords, wanneer de gemeente hierin te kort schiet, niet anderen arbeid zou mogen verrichten. Paulus heeft door eigen handenarbeid aangevuld, wat te kort schoot in de gaven der gemeente. En niemand kan een predikant, die met zijn gezin gebrek lijdt, beletten, dat hij op andere wijze in den nood voorziet. De zorg voor eigen levensonderhoud en dat van het gezin is & t.r\plicht, dien ook de Dienaar des Woords te vervullen heeft. Al blijft dit het laatste redmiddel, en al hopen we, ook om de gemeenten zelve, dat het hiertoe nooit zal behoeven te komen, toch kan niet gezegd, dat deze uitweg principieel zou te veroordeelen zijn. Te eischen, dat alleen zonen van rijke ouders predikant zullen worden of dat voor de arme predikanten een gedwongen coelibaat zal worden ingevoerd, zou in de practijk nog veel schadelijker werken, dan dat een predikant er een winkel op na hield of boeren ging. We zeggen dit niet, alsof we een winkelenden of hoerenden predikant ook maar eenigszins begeerlijk zouden achten. Maar als de nood er toe dwingt, kan althans hiervan niet gezegd, dat het met Gods Woord in strijd is.

Geheel anders staat het daarentegen met de middelen, die hier en daar voorgeslagen worden. Eenerzijds richt men het oog op hetgeen de Vrije Kerk in Schotland gedaan heeft, waar belangrijke kapitalen zijn saamgebracht, die het eigendom van alle kerken zijn en waaruit de kerken, die een laag tractement geven, worden gesuppleerd. En anderzijds acht men, dat de meerdere vergaderingen moeten vaststellen op welk tractement alleen beroep mag worden uitgebracht, om te lage tractementen te voorkomen.

Wat nu dit eerste middel aangaat, blijven we hiertegen, juist op grond van wat in Schotland geschied is, ten ernstigste waarschuwen. We leven nu nog onder den indruk van de ellende, die juist zulke vaste kapitalen over de Hervormde Kerk gebracht hebben. Kapitalen die, zooals bij de Schotschc Kerk, in de millioenen loopen, zijn de meest verderfelijke macht in Christus Kerk. Want zoodra er in de Kerk strijd komt om de zuiverheid der belijdenis te handhaven, en dientengevolge scheuring ontstaat, blijken deze kapitalen altijd weer voor menigen Dienaar des Woords den oorslag te geven. De partij, die deze apitalen in handen heeft, beslist feitelijk n de Kerk. Want, hoc droef het feit ook moge zijn en hoezeer het tegen de predikanten ook getuigen moge, de ervaring leert nu eenmaal, dat gesteld voor de keuze om óf zijn tractement prijs te geven en met zijn gezin broodeloos te worden óf ontrouw te worden aan zijn eigen overtuiging, voor menigeen het offer van zijn tractement te zwaar blijkt. En de Kerk zondigt door haar Dienaren aan zulk een vuurproef te onderwerpen.

Het „leid ons niet in de verzoeking" moet waarheid niet alleen in het gebed, maar ook in het leven der Kerk zijn.

Natuurlijk wil dit niet zeggen, dat een arme Kerk daarom niet geholpen zou m.ogen worden. Een rijke kerk heeft van haar overvloed meê te deelen aan wie niet rondkomen kan. In menige classis wordt dan ook een toelage verstrekt aan een hulpbehoevende gemeente. Maar deze hulp is heel wat anders dan het stichten van een generaal kapitaal, waaruit alle tractementen betaald worden. De onafhankelijkheid der plaatselijke Kerk wordt daardoor vernietigd.

En evenmin dunkt ons de tweede weg juist, dat de gezamenlijke kerken, in classis of Synode vergaderd, vast zullen stellen, welk een minimum tractement moet worden uitgekeerd. Niets belet de kerken, met gemeenschappelijk goedvinden te bepalen hoe hoog de tractementen zullen zijn, wanneer dit een onderlinge regeling is, die elke Kerk goedkeurt en die niet als bindende wet voor de toekomst wordt opgevat. Gesteld dat twintig kerken, die alle welvarend zijn, gezamenlijk vaststellen, dat de tractementen verhoogd zullen worden of dat het minimum traktement bijv, ƒ 1000 zal bedragen, dan kan, wanneer zulk een besluit eenparig genomen wordt, hiertegen geen bezwaar bestaan. Maar geheel anders wordt het, wanneer de meerderheid der kerken zulk een regeling zou willen opleggen aan een minderheid, ook al bestond deze minderheid slechts uit éene Kerk, Vooreerst kan een Classis of Synode zulk een besluit toch nooit uitvoeren, want als die Kerk onwillig of onmachtig is om dat vastgestelde traktement te betalen, en een Dienaar des Woords biedt zich aan om haar voor minder tractement te dienen, hoe zal de Classis of de Synode dit dan beletten ?

Approbatie aan het uitgebrachte beroep mag de Classis alleen dan weigeren, wanneer de beroepene niet voldoet aan de eischen van Gods Woord. Een Classis, die om andere redenen de approbatie weigerde, zou zich vergrijpen aan de rechten der plaatselijke kerk en deze zou in dat geval volkomen gelijk hebben, indien ze met de bevestiging toch doorging. De macht der Classis is nooit een heerschende en de zelfstandigheid der plaatselijke Kerk is een der grondartikelen van ons Gereformeerd kerkrecht.

En ten tweede zou zulk een besluit ook tot grove onbillijkheid kunnen leiden Er zijn predikanten, die zelf middelen bezitten en een arme gemeente willen dienen ook voor een karig tractement. Wanneer de Classis in zulk een geval verbiedt, dat zulk een beroep zal doorgaan, omdat het minimum salaris niet wordt opgebracht, handelt ze tegenover zulk een gemeente niet rechtvaardig.

En zelfs al was de predikant niet bemiddeld, maar al wilde hij desnoods gebrek lijden om die arme gemeente te hulp te komen, dan nog zou de Classis niet kunnen zeggen: ge moogt dat niet. Eer zou zulk een Dienaar des Woords te prijzen zijn, wanneer hij zulk een offer bracht voor de roeping, die God tot hem komen liet. Algemeene regelen zijn hier nooit te stellen. Elk geval zou, gesteld dat de Classis de macht had, nog op zichzelf te beoordeelen zijn. Maar een besluit, dat geen Kerk mag beroepen op minder tractement dan bijv, / 1000, zou niet alleen onwettig zijn, maar ook onzedelijk en onbillijk.

Beide middelen, die aan de hand zijn gedaan, kunnen den toets van het beginsel niet doorstaan. Er is naar onze overtuiging maar éen middel, dat de zelfstandigheid der plaatselijke Kerk niet ten offer brengt aan het belang der Dienaren des Woords, en dat is het middel dat ook de Apostel Paulus heeft aangewend. De ernstige en aanhoudende vermaning, die op Gods Woord gegrond tot de conscientie moet uitgaan, dat de Dienaren van het Evangelie zonder zorg moeten kunnen leven. Het vraagstuk is niet op te lossen met generale kassen of classicale besluiten. De oplossing ligt daarin, dat de conscientiën worden wakker geschud en de gemeente haar roeping leert verstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen