Reeds meermalen is onzerzijds

Amsterdam, 10 October 1913.

Reeds meermalen is onzerzijds de opmerking gemaakt, dat in het felle antipapisme, dat in sommige Protestantsche kringen nog altoos gevonden wordt, heusch geen kracht schuilt tegen den invloed der Roomsche Kerk.

Vooral in de verkiezingsdagen moet het antipapisme dienst doen om het volk op te zwepen tegen het zoogenaamde monsterverbond tusschen Rome en Dordt. Wee en ach wordt dan geroepen over de Protestanten, die door op politiek gebied met de Roomschen saam te werken, de machtspositie der Roomsche Kerk versterken zouden. Men weet, hoe Mr. S. van Houten in zijn jongsten staatkundigen brief de fiolen van zijn toorn uitgoot over het hoofd van het afgetreden kabinet, omdat dit aan den Nederlandschen kardinaal Van Rossum de hoogste onderscheiding had geschonken bij zijn bezoek aan ons land. Men beschouwt de Roomschen als een soort van heloten, die op onze vaderlandsche erve geduld mogen worden, maar aan wie geen onderscheiding mag worden gegund en aan wie geen eerepost mag worden aangeboden. En wanneer wij aan dit antipapisme niet meedoen en voor de politieke rechten ook van onze roomsche medeburgers opkomen, wordt dit een verraad aan de zaak van het Protestantisme genoemd. Zelfs wordt telkens het schrikbeeld ons volk voor oogen gesteld, dat de Roomsche Kerk, steeds machtiger geworden, straks het Protestantisme geheel overvleugelen zal, niettegenstaande elke statistiek uitwijst, dat de Roomsche Kerk in ledental veeleer stationnair blijft en in vergelijking met de algemeene toeneming der bevolking zelfs eer iets achteruit gaat, dan vooruit. Van een eenigszins beduidend getal proselieten door de Roomsche Kerk in ons land gemaakt, is dan ook geen sprake: overgangen komen over en weer voor, maar ze wegen vrijwel tegen elkaar op. En voorzoover overgangen van het Protestantisme naar de Roomsche Kerk geschieden, vindt men deze gevallen heusch niet in onze Gereformeerde kringen, maar zijn het meestal personen, die door de halfslachtige ethische theologie of door het critisch modernisme onbevredigd en geen vasten grond onder hun voeten hebbende, tenslotte rust zoeken in het autoriteitsgeloof der Roomsche Kerk. Juist uit de kringen dezer felste antipapisten maakt de Roomsche Kerk nog het meest haar bekeerlingen.

Kracht tegenover Rome schuilt niet in politieke acteruitzetting of in doldriftig krijgsgeschreeuw, maar in het positief handhaven der Protestantsche beginselen. Juist dat nu doet het modernisme niet. Op dogmatisch gebied worden door de moderne theologie soms niet onbedenkelijke concessies aan de Roomsche theologie gedaan, waarvan de Roomsche pers, en op haar standpunt volkomen terecht, met dankbaarheid nota neemt en waardoor ze versterkt wordt in haar strijd tegen het Protestantisme. Op het terrein der kerkhistorie kwam een modern Leidsch hoogleeraar nog niet zoo lang geleden verklaren, dat de onderzoekingen in de catacomben veel meer de Roomsche voorstelling van de oudste Kerk, dan de Protestantsche in 't gevlij kwamen. En thans constateert de Roomsche pers weer met groote ingenomengeid, dat onder de moderne theologen er gevonden worden, die pleiten voor het openstellen van de kerkgebouwen in de week, opdat de vromen daar bidden kunnen, voor het invoeren van «stille diensten» en van de biecht, terwijl de Nieuwe Rotterdammer Cotirant zelfs wel iets scheen te gevoelen voor het coelibaat van de predikanten.

Nu zullen we in den strijd, die hierover thans gestreden wordt tusschen het Centrum en den Kerknieuwsoverzichtschrijver van de Nieuwe Rotterdammer ons niet mengen. Natuurlijk dat, toen de Roomsche pers op deze uitlatingen met zekere Schadenfreude wees en daarin reeds een bewijs zag, dat men in deze Protestantsche kringen toch eindelijk begon in te zien, dat de Hervormers het glad mis hadden gehad, de Nieuwe Rotterdammer weer achteruit krabbelde en verklaarde het zóó niet bedoeld te hebben. Hoe gevaarlijk het standpunt is, door de Nieuwe Rotterdammer ingenomen, bleek echter wel, toen ze tot verdediging van de moderne'theologen met hun roomsche s}-mpathie.ën er zich op beriep, dat de Luthersche e^ Anglicaansche. kerk heel goed protestantsch waren, hoewel ze in haar reformatorischen ijver niet zoo ver waren gegaan als de Gereformeerde kerken, in ons land. Vooral het voorbeeld van de Anglikaansche Kerk, die al sterker romaniseert, was wel het ongelukkigste, waarop de Nieuwe Rotterdammer zich beroepen kon.

Het Centrum merkte dan ook zeer ter snede op, dat dit antwoord van de Nieuwe Rotterdammer opnieuw bevestigde, dat «de HoUandsche protestanten veel te ver gingen met hun verwerpen en veroordeelen dier (Roomsche) praktijken en dat de terugkeer naar die (Roomsche) praktijken getuigt van inniger godsdienstzin».

Dat deze laatste conclusie juist zou zijn, betvi'isten we natuurlijk. Maar het feit zelf blijft, dat de moderne theologen, zoodra de verkiezingsdagen maar weer achter den rug zijn en het antipapisme als strijdwapen weer opgeborgen kan wferden, ietwat zonderlinge roomsche sympathieën gaan vertoonen. Een bewijs, hoe zwak deze theologie principieel tegenover Rome staat, en een bewijs ook, hoe door en door onwaar de leuze van hun antipapisme is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen